Uwarunkowania rozwoju instrumentów rynku kapitałowego i pieniężnego

Opis

Uwarunkowania rozwoju instrumentów rynku kapitałowego i pieniężnego

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Autor: Sławomir Antkiewicz

Na rynku finansowym wciąż rozwijają się instrumenty finansowe, zarówno bazowe, jak i pochodne. Ich badania mają istotne znaczenie dla rozwoju dyscypliny ekonomia i finanse. Na początku pierwszej dekady nowego tysiąclecia polski rynek instrumentów finansowych rynku kapitałowego i pieniężnego składały się przede wszystkim z akcji i obligacji skarbowych (…). Tymczasem w 2021 r. w Polsce, oprócz stosunkowo dobrze rozwiniętego rynku akcji i instrumentów skarbowych, funkcjonował szeroki rynek walorów pozaskarbowych, często notowanych na publicznym rynku Catalyst. Ponadto rozwinięty był rynek pochodnych instrumentów finansowych. Znaczenia nabrały przede wszystkim pozaskarbowe instrumenty finansowe zarówno dostępne na rynku niepublicznym, jak i notowane na rynku Catalyst. Emitowane były nie tylko przez spółki akcyjne zajmujące się produkcją i usługami, ale również przez banki, samorządy terytorialne, banki komercyjne czy bank centralny (…). Konsekwencją powyższych obserwacji jest niniejsza monografia naukowa, w której przebadano wszystkie zasygnalizowane wyżej instrumenty rynku kapitałowego i pieniężnego. Problem badawczy stanowi analiza genezy i stanu rozwoju polskiego rynku tych walorów, a także perspektyw rozwoju wszystkich omawianych instrumentów dostępnych lub dopiero wprowadzanych na krajowy rynek finansowy. Podczas przygotowania monografii wykorzystano różne statystyki, przeprowadzono też badania własne. Istotny nacisk położono również na przedstawienie ewolucji regulacji dotyczących opodatkowania dochodów z inwestycji w instrumenty finansowe.

Ze Wstępu

Spis treści

Wstęp .  . 9

1. Istota instrumentów finansowych rynku kapitałowego

i pieniężnego . . 14

1.1. Definicja instrumentów finansowych . . .. 14

1.2. Rodzaje instrumentów finansowych .  16

1.3. Podaż i popyt na rynku instrumentów finansowych . .18

1.4. Organizacja rynku instrumentów finansowych .  . 20

1.4.1. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie .  . 20

1.4.2. Rynek Catalyst .  . 22

1.4.3. Inne instytucje związane z rynkiem instrumentów

finansowych .  . 23

1.5. Podstawy prawne polskiego rynku instrumentów finansowych . . 24

2. Akcja jako bazowy instrument udziałowy rynku kapitałowego . . . 27

2.1. Charakterystyka akcji . . 27

2.2. Prawa związane z posiadaniem akcji . . . 28

2.3. Uwarunkowania wypłat dywidend . .30

2.4. Uwarunkowania wykupu własnych akcji oraz dywidendy

pod postacią akcji . . . 37

2.5. Perspektywy rozwoju polskiego rynku akcji . .. 38

3. Podstawowe instrumenty wierzycielskie rynku kapitałowego . . . 41

3.1. Obligacje skarbowe .. . 41

3.1.1. Charakterystyka detalicznych obligacji skarbowych . . 42

3.1.2. Przetargi obligacji . . . 44

3.2. Obligacje przedsiębiorstw i banków . .. 48

3.2.1. Wprowadzenie instrumentów i rozwój rynku . . . . . . . 48

3.2.2. Uwarunkowania rozwoju publicznego rynku obligacji

przedsiębiorstw .  . 53

3.2.3. Perspektywy rozwoju obligacji przedsiębiorstw i banków . . 57

3.3. Obligacje samorządowe .  . 59

3.3.1. Koncepcja obligacji samorządowych . . . 59

3.3.2. Procesy emisyjne obligacji samorz¹dowych . . 62

3.3.3. Wprowadzenie instrumentu na polski rynek . .. 64

3.3.4. Uwarunkowania rozwoju publicznego rynku obligacji

samorządowych . .. 68

3.3.5. Perspektywy rozwoju obligacji samorządowych .  . 69

3.4. Obligacje społeczne i przychodowe  . 73

3.4.1. Istota obligacji społecznych . . . 74

3.4.2. Koncepcja wykorzystania formuły obligacji

przychodowych w emisji obligacji społecznych . . 75

3.4.3. Charakterystyka samorządowych obligacji

przychodowych . . . 76

3.4.4. Emisje obligacji przychodowych w Polsce .. . 77

3.4.5. Partnerstwo innowacyjne jako tryb wyboru dostarczycieli

finansowania niezbędnego dla realizacji zadania

społecznego . . . 85

3.4.6. Perspektywy rozwoju obligacji spo³ecznych .  . 87

4. Podstawowe instrumenty wierzycielskie rynku pieniążnego . 89

4.1. Krótkoterminowe papiery dłużne .  . 89

4.1.1. Koncepcja krótkoterminowych papierów dłużnych . . . 89

4.1.2. Agenci emisji papierów komercyjnych . . 92

4.1.3. Perspektywy rozwoju rynku papierów komercyjnych . . . 97

4.2. Inne instrumenty rynku pieniężnego . . 98

4.2.1. Bony skarbowe . . . 98

4.2.2. Bony pieniężne . .. 101

4.2.3. Certyfikaty depozytowe .  . 105

4.2.4. Depozyty międzybankowe . . 107

5. Giełdowe pochodne instrumenty finansowe . . 111

5.1. Istota pochodnych instrumentów finansowych . . 111

5.2. Kontrakty terminowe na indeks WIG20 .  . . 112

5.3. Pozostałe kontrakty terminowe na indeksy . . 114

5.4. Kontrakty terminowe na akcje pojedynczych spółek .  115

5.5. Opcje na indeks WIG20 i kontrakty terminowe walutowe . 116

5.6. Uwarunkowania rozwoju giełdowego rynku instrumentów

pochodnych .. 118

5.7. Perspektywy rozwoju rynku . .. 120

6. Fundusze inwestycyjne jako inwestor zbiorowy w instrumenty

rynku kapitałowego i pieniężnego .  124

6.1. Geneza rynku funduszy inwestycyjnych . . 124

6.2. Ewolucja w zakresie dystrybucji funduszy inwestycyjnych . .  125

6.3. Aktywa funduszy w 2021 r. .. 126

6.4. Uwarunkowania rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych . . 129

6.5. Perspektywy rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych . . . . 132

7. Podatkowe uwarunkowania rozwoju instrumentów rynku

pieniężnego i kapitałowego . .  . 140

7.1. Zasady opodatkowania dochodów z instrumentów

finansowych Polsce . 140

7.2. Zapowiedzi zmiany opodatkowania dochodów z instrumentów

finansowych . 141

7.3. Antypodatkowe produkty wykorzystywane przed wprowadzeniem

podatku giełdowego . . . 142

7.4. Antypodatkowe produkty dostępne w Polsce – stan na dzień

31.12.2021 r. . . . 146

7.5. Perspektywy opodatkowania dochodów z instrumentów

finansowych . 148

Zakończenie .  . 153

Bibliografia .. 155

Akty normatywne . .. . 163

Spis tabel . . . 165