Światowa gospodarka rybna

Opis

Światowa gospodarka rybna

autor: Eugeniusz Gostomski Tomasz Nowosielski

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

 

Monografia stanowi charakterystykę współczesnej gospodarki rybnej na świecie. Przedstawiono podstawowe zagadnienia związane z specyfiką działalności połowowej, wykorzystaniem statków rybackich i technikami połowu. Książka zawiera także dane statystyczne, opisujące bieżącą sytuację przemysłu rybnego. Uwzględniono również wymagania prawne związane ze zrównoważonymi połowami, mającymi zapewniać możliwość naturalnego odtworzenia łowisk.

Książka dotyczy rybołówstwa, które stanowi bardzo istotny element światowej gospodarki. Jak wynika ze statystyk dieta złożona z ryb i owoców morza dominuje w wielu krajach, które najczęściej mają długie tradycje morskie. Kraje Unii Europejskiej są poważnymi światowymi producentami ryb i owoców morza. Również w Polsce przemysł rybny stanowi istotny sektor gospodarki narodowej, przynoszący wymierne korzyści eksportowe. Współcześnie pojawia się problem związany z nadmierną eksploracją łowisk i koniecznością limitowania połowów ryb. Działanie jest takie konieczne ze względu na konieczność zachowania zdolności odbudowywania się poszczególnych gatunków ryb i owoców morza. W przyszłości dostępność ryb i owoców morza, pochodzących z połowów, może się zmniejszać, dlatego już obecnie duża część dostaw pochodzi z hodowli. Niewątpliwie konsumpcja ryb i owoców morza jest związana z tradycjami kulinarnymi poszczególnych społeczeństw i należy przypuszczać, że się one w najbliższej przyszłości nie zmienią.

 

Spis Treści:

Wstęp 9

1. Historia rybołówstwa na świecie . . . . . . . . . . . . . . 13

1.1. Rybołówstwo w czasach prehistorycznych i antycznych . . . . 13

1.2. Rozwój rybołówstwa w średniowiecznej Europie i we wczesnych

czasach nowożytnych . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1.3. Zmiany w rybołówstwie światowym w XIX i XX wieku . . . . 17

1.4. Historia polskiego rybołówstwa – okres międzywojenny . . . . 20

1.5. Polskie rybołówstwo morskie

po drugiej wojnie światowej 22

2. Wielkość i struktura globalnych zasobów ryb i innych organizmów

wodnych (bez roślin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

2.1. Zasoby ryb morskich i słodkowodnych . . . . . . . . . . 27

2.2. Znaczenie metod połowu ryb w morzach . . . . . . . . . 29

2.3. Podstawowe formy połowu ryb 31

3. Światowe połowy ryb . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

3.1. Wielkość i struktura globalnych połowów ryb morskich . . . . 37

3.2. Globalna produkcja rybołówstwa lądowego . . . . . . . . 42

3.3. Połowy ryb morskich i słodkowodnych przez rybołówstwo

w Polsce w latach 2016–2019 . . . . . . . . . . . . . 45

4. Morskie porty rybackie na świecie . . . . . . . . . . . . . 49

4.1. Pojęcie i zadania morskich portów rybackich 49

4.2. Krótka historia portów rybackich . . . . . . . . . . . . 51

4.3. Największe porty rybackie na świecie . . . . . . . . . . 53

4.4. Porty i przystanie rybackie w Polsce . . . . . . . . . . . 57

5. Statki rybackie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

5.1. Definicja i funkcje statku rybackiego 61

5.2. Typy statków rybackich . . . . . . . . . . . . . . . 65

5.3. Charakterystyka wybranych jednostek rybackich . . . . . . 74

5.4. Systemy eksploatacji statków rybackich 81

6. Światowa flota rybacka . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

6.1. Wielkość i struktura światowej floty rybackiej . . . . . . . 87

6.2. Flota rybacka krajów Unii Europejskiej . . . . . . . . . . 94

6.3. Polska flota rybacka w 2020 r. . . . . . . . . . . . . . 95

7. Wspólna polityka rybołówstwa morskiego Unii Europejskiej . . . . 97

7.1. Rola rybołówstwa w gospodarce krajów UE . . . . . . . . 97

7.2. Ewolucja unijnej polityki w zakresie rybołówstwa . . . . . . 99

7.3. Kontrola połowów i egzekwowanie przepisów

w unijnym rybołówstwie 104

7.4. Finansowanie wspólnej polityki rybołówstwa 105

7.5. Działalność międzynarodowa Unii Europejskiej w dziedzinie

rybołówstwa morskiego . . . . . . . . . . . . . . . 111

8. Rybołówstwo morskie w świetle międzynarodowego prawa morza . . 115

8.1. Ewolucja podejścia prawa międzynarodowego do rybołówstwa

morskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

8.2. Konsekwencje ustanowienia wyłącznych stref ekonomicznych

dla światowego rybołówstwa . . . . . . . . . . . . . 118

9. Zagrożenia dla zasobów ryb morskich i organizmów wodnych 123

9.1. Zagrożenia dla zasobów biologicznych mórz spowodowane

przez rybołówstwo morskie . . . . . . . . . . . . . . 123

9.1.1. Przełowienie mórz i oceanów jako główna przyczyna

dramatycznego kurczenia się światowych zasobów ryb . . 123

9.1.2. Przyłowy i odrzuty ryb . . . . . . . . . . . . . 126

9.1.3. Niszczenie dna morskiego przez trałowanie denne 128

9.1.4. Nielegalne połowy ryb . . . . . . . . . . . . . 128

9.1.5. Destrukcyjne metody połowu ryb morskich . . . . . . 130

9.1.6. Nieuzasadnione subwencjonowanie rybołówstwa

morskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

9.2. Zagrożenia dla środowiska morskiego wynikające ze zmiany

klimatu na Ziemi i zanieczyszczenia mórz . . . . . . . . . 131

9.2.1. Szkodliwy wpływ zmian klimatu na Ziemi na zasoby ryb

w środowisku morskim . . . . . . . . . . . . . 131

9.2.2. Negatywny wpływ zanieczyszczania mórz na zasoby ryb 132

9.3. Działania na rzecz zrównoważonego rybołówstwa na świecie . . 134

10. Znaczenie ryb i organizmów wodnych dla ludzkości i ich konsumpcja

na świecie 137

10.1. Znaczenie odżywcze ryb i przetworów rybnych . . . . . . . 137

10.2. Wielkość i zróżnicowanie konsumpcji ryb na świecie . . . . . 140

11. Rozwój i znaczenie akwakultury na świecie 147

11.1. Akwakultura jako element gospodarki rybnej na świecie – istota

i formy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

11.2. Rozwój akwakultury na świecie 148

11.3. Akwakultura w Polsce 155

11.4. Wpływ akwakultury na środowisko naturalne . . . . . . . 157

11.5. Działania Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju

akwakultury w krajach członkowskich . . . . . . . . . . 158

12. Przemysł przetwórstwa rybnego . . . . . . . . . . . . . . 161

12.1. Istota i rozwój przemysłu rybnego na świecie . . . . . . . . 161

12.2. Przetwórstwo ryb w krajach Unii Europejskiej . . . . . . . 165

12.3. Przemysł przetwórstwa rybnego w Polsce . . . . . . . . . 170

12.4. Produkcja mączki rybnej i oleju rybnego na świecie 173

13. Handel międzynarodowy produktami rybołówstwa i akwakultury . . 175

13.1. Eksport i import ryb, owoców morza i produktów

przemysłu rybnego 175

13.2. Główni eksporterzy i importerzy produktów rybołówstwa

i akwakultury na świecie w latach 2016–2018 . . . . . . . . 178

13.3. Międzynarodowa wymiana handlowa rybami i ich przetworami

krajów UE z krajami trzecimi oraz wewnątrzunijny

handel rybny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

13.4. Polski eksport i import ryb, przetworów rybnych

i owoców morza 190

14. Gospodarka rybna w wybranych krajach . . . . . . . . . . . 195

14.1. Gospodarka rybna w Peru . . . . . . . . . . . . . . 195

14.2. Gospodarka rybna i spożycie ryb w Niemczech . . . . . . . 197

14.3. Gospodarka rybna i spożycie ryb w Wietnamie . . . . . . . 202

14.4. Rybołówstwo morskie i akwakultura w Norwegii . . . . . . 205

Zakończenie. Perspektywy rozwoju światowego rybołówstwa 209

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

Spis tabel 223

Spis rysunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227