Rodzice w pracy poradnik dla pracodawcy

Opis

Rodzice w pracy – poradnik dla pracodawcy. Prawo pracy, ubezpieczenia społeczne, wzory dokumentów (z suplementem elektronicznym)

autor: Oliwia Małecka

Wydawnictwo ODDK

 

Kompleksowe i praktyczne omówienie wszystkich aspektów związanych z zatrudnianiem rodziców – komentarze do przepisów, wskazówki, podpowiedzi, wzory dokumentów pomocne dla każdego pracodawcy.

Uwzględnia rewolucyjne zmiany w urlopach rodzicielskich i zasiłkach ZUS wprowadzone w 2023 r.

Poszczególne rozdziały skupiają sią na przedstawieniu problematyki zatrudniania kobiet w ciąży i rodziców wychowujących małe dzieci, prac wzbronionych kobietom, w tym także ciężarnym, czasu pracy czy ochrony osób wychowujących małe dzieci przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy.

Szczegółowo omówione zostały uprawnienia do urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i wychowawczego: od wymiaru tych urlopów, poprzez możliwości dzielenia się uprawnieniami do tych urlopów między rodzicami i innymi osobami, po łączenie tych urlopów e z równoczesnym świadczeniem pracy.. Wyjaśniono również kwestie związane z zasiłkami z ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa przysługującymi w tych okresach.

W  poradniku przedstawiono także uprawnienia związane z prawem do korzystania z urlopów okolicznościowych, zwolnień od pracy związanych z wychowywaniem dzieci oraz do zasiłku opiekuńczego przysługującego na dziecko lub na innego członka rodziny w okresach, w których wymagają oni osobistej opieki świadczonej przez pracowników lub ubezpieczonych, posiadających inny tytuł do ubezpieczenia chorobowego niż stosunek pracy.

Każdemu zagadnieniu towarzyszy lista pytań i odpowiedzi – są to rzeczywiste problemy pojawiające się na szkoleniach dla osób zajmujących się sprawami pracowniczymi.

Zaletą publikacji jest bogaty zbiór wzorów dokumentów –  wniosków i oświadczeń –  które ułatwią codzienną pracę działów kadrowych. Wszystkie wzory  zawarte są w suplemencie elektronicznym w pełni edytowalnej formie (format MS Word). Plik suplementu można pobrać przez Internet, postępując zgodnie z instrukcją zamieszczoną w książce; zainstalowanie suplementu wymaga systemu operacyjnego Windows.

Publikacja uwzględnia stan prawny na wrzesień 2023 r.

 

Spis treści

Wykaz skrótów ……9

Wstęp …..11

Rozdział 1. Uwagi wstępne ……13

1.1. Krąg osób objętych świadczeniami: matka, ojciec, inny członek rodziny,

pracownik czy ubezpieczony chorobowo ….13

1.2. Świadczenia na dzieci przysługują rodzicom, ale i opiekunom

wychowującym dzieci ……16

1.3. Świadczenia rodzicielskie są uzależnione od wieku dziecka …..18

1.4. Terminy składania wniosków związanych z uprawnieniami rodzicielskimi …20

1.5. Umożliwienie składania wniosków w postaci elektronicznej ..23

Rozdział 2. Zatrudnianie kobiet w ciąży i osób wychowujących dzieci …27

2.1. Zasada równego traktowania w zatrudnieniu ……30

2.2. Oświadczenie pracownika o zamiarze korzystania z uprawnień

związanych z rodzicielstwem ….34

2.3. Pytania i odpowiedzi ……35

Rozdział 3. Obowiązki pracodawcy związane z wykonywaniem prac

zagrażających bezpieczeństwu kobiet w ciąży i karmiących piersią …..41

3.1. Ograniczenie możliwości wykonywania niektórych prac w przypadku ciąży

i karmienia piersią …….42

3.2. Obowiązki pracodawcy wobec osób zatrudnionych przy wykonywaniu

prac uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia……49

3.3. Pytania i odpowiedzi …….51

Rozdział 4. Czas pracy kobiet w ciąży i osób wychowujących dzieci …..55

4.1. Elastyczny czas pracy rodziców wychowujących małe dzieci …56

4.2. Zakazy dotyczące norm czasu pracy kobiet w ciąży i osób

wychowujących dziecko do 8 roku życia ….63

4.3. Praca zdalna kobiet w ciąży i pracowników wychowujących dzieci …..67

4.4. Pytania i odpowiedzi ….70

Rozdział 5. Ochrona pracowników będących rodzicami przed rozwiązaniem

stosunku pracy …..77

5.1. Ochrona kobiet w ciąży oraz rodziców korzystających

z urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego i rodzicielskiego …….77

5.2. Rozwiązywanie umów o pracę na okres próbny i na czas określony

w celu zastępstwa ………83

5.3. Przedłużanie umów o pracę kończących się po upływie trzeciego miesiąca ciąży ….84

5.4. Współpraca pracodawcy ze związkami zawodowymi …..87

5.5. Ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę osób przebywających na urlopie

wychowawczym oraz uprawnionych do urlopu wychowawczego ….91

5.6. Ochrona pracy rodziców związana z wykonywaniem przez nich pracy zdalnej ….96

5.7. Pytania i odpowiedzi …..97

Rozdział 6. Urlop macierzyński ….105

6.1. Wymiar urlopu macierzyńskiego ….105

6.2. Możliwość korzystania z urlopu macierzyńskiego przez innego

niż matka dziecka członka rodziny …107

6.3. Dokumentowanie uprawnień do urlopu macierzyńskiego w przypadku

dzielenia się nim z ojcem dziecka……110

6.4. Przerwanie urlopu macierzyńskiego przez matkę dziecka przebywającą

w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym …..112

6.5. Prawo do urlopu macierzyńskiego dla ojca dziecka w przypadku

gdy niepracująca dotąd matka dziecka podejmuje zatrudnienie po porodzie …116

6.6. Minimalny wymiar urlopu macierzyńskiego matki dziecka w przypadku

pobytu dziecka w szpitalu, urodzenia martwego dziecka lub jego śmierci….118

6.7. Pytania i odpowiedzi …..120

Rozdział 7. Urlop rodzicielski …….127

7.1. Uprawnienie do urlopu rodzicielskiego, jego wymiar i możliwość

podziału na części ….127

7.2. Urlop rodzicielski w przypadku zatrudnienia na czas określony …..134

7.3. Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą …..135

7.4. Przepisy przejściowe dotyczące urlopu rodzicielskiego wprowadzone

nowelizacją Kodeksu pracy z 2023 r. …141

7.5. Pytania i odpowiedzi ……..148

Rozdział 8. Urlop ojcowski…..157

8.1. Wymiar i zasady udzielania urlopu ojcowskiego ……157

8.2. Przepisy przejściowe dotyczące urlopu ojcowskiego po zmianach w 2023 r. …161

8.3. Pytania i odpowiedzi …..162

Rozdział 9. Świadczenia z tytułu niezdolności do pracy przysługujące

ubezpieczonym w ciąży ……167

9.1. Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz zasiłek chorobowy

przysługujący ubezpieczonym będącym w ciąży …167

9.2. Kod literowy „B” na zwolnieniu lekarskim oznaczający niezdolność do pracy

przypadającą w okresie ciąży i wyrównywanie zasiłku chorobowego …..169

9.3. Pytania i odpowiedzi …..177

Rozdział 10. Zasiłek macierzyński podczas korzystania z urlopów:

macierzyńskiego, rodzicielskiego i ojcowskiego ….181

10.1. Określenie uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku w wysokości

zasiłku macierzyńskiego …..181

10.2. Wysokość zasiłku macierzyńskiego …..183

10.3. Wyrównanie zasiłku macierzyńskiego w razie wcześniejszego

powrotu do pracy lub otrzymywania zasiłku w kwocie niższej

niż świadczenie rodzicielskie … 193

10.4. Przepisy przejściowe związane ze zmianą zasad wypłacania zasiłków

macierzyńskich w 2023 r. ……203

10.5. Pytania i odpowiedzi ……205

Rozdział 11. Urlop wychowawczy …..207

11.1. Prawo do urlopu wychowawczego i jego wymiar ….207

11.2. Gwarancja jednego miesiąca urlopu wychowawczego dla każdego z rodziców ..209

11.3. Wniosek o urlop wychowawczy i możliwość jego wycofania …212

11.4. Pytania i odpowiedzi ……214

Rozdział 12. Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne osób korzystających

z uprawnień rodzicielskich ….219

12.1. Pobieranie zasiłku macierzyńskiego jako przerwa w pracowniczych

ubezpieczeniach społecznych i ubezpieczeniu zdrowotnym ….219

12.2. Korzystanie z urlopu wychowawczego jako okres obowiązkowych

ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego …222

12.3. Pytania i odpowiedzi ….228

Rozdział 13. Wpływ urlopów związanych z rodzicielstwem na wymiar

urlopu wypoczynkowego …..231

13.1. Zasady ustalania proporcjonalności wymiaru urlopu wypoczynkowego

dla osób korzystających z uprawnień rodzicielskich …231

13.2. Udzielanie urlopu wypoczynkowego po okresach opieki nad dzieckiem

– obowiązki pracodawcy …233

13.3. Pytania i odpowiedzi ……235

Rozdział 14. Możliwość wykonywania pracy podczas korzystania z urlopów

związanych z rodzicielstwem …..239

14.1. Podejmowanie zatrudnienia w czasie urlopów związanych z rodzicielstwem

w polskim ustawodawstwie ……239

14.2. Przepisy szczegółowe związane z wykonywaniem pracy przez mężczyzn

korzystających z urlopów związanych z rodzicielstwem ….242

14.3. Praca podczas korzystania z urlopu wychowawczego …..243

14.4. Pytania i odpowiedzi …….245

Rozdział 15. Zasiłek opiekuńczy ….249

15.1. Określenie uprawnień do zasiłku opiekuńczego …..249

15.2. Przesłanki bezpośredniego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym

członkiem rodziny ……251

15.3. Roczne limity zasiłku opiekuńczego i zasady ich obliczania ….258

15.4. Podstawa wymiaru i wysokość zasiłku opiekuńczego …..259

15.5. Dokumentowanie prawa do zasiłku opiekuńczego ….260

15.6. Pytania i odpowiedzi ……263

Rozdział 16. Zwolnienie od wykonywania pracy w związku

z wychowywaniem dzieci do 14 roku życia …..267

16.1. Roczny wymiar zwolnienia od wykonywania pracy …267

16.2. Wskazanie przez pracownika sposobu wykorzystania zwolnienia od pracy ….268

16.3. Wymiar zwolnienia od pracy rodziców zatrudnionych w niepełnym

wymiarze czasu pracy ….272

16.4. Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej …274

16.5. Pytania i odpowiedzi …..276

Rozdział 17. Urlopy okolicznościowe …….281

17.1. Przesłanki udzielenia pracownikowi urlopu okolicznościowego ….281

17.2. Urlop okolicznościowy związany ze śmiercią macochy lub ojczyma …..282

17.3. Urlop okolicznościowy związany z osobami bliskimi byłego małżonka ….284

17.4. Nowy urlop opiekuńczy wprowadzony w 2023 r. ….285

17.5. Pytania i odpowiedzi ….287

Rozdział 18. Dodatkowe zwolnienia od pracy związane z rodzicielstwem ….291

18.1. Zwolnienie na czas badań lekarskich dla kobiet ciężarnych ….291

18.2. Przerwa na karmienie piersią …292

18.3. Pytania i odpowiedzi …..295

Rozdział 19. Zgłoszenie członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego ….299

19.1. Członkowie rodziny, którzy mogą zostać zgłoszeni do ubezpieczenia

zdrowotnego …….299

19.2. Forma zgłoszenia i wyrejestrowania członków rodziny z ubezpieczenia

zdrowotnego ….302

19.3. Pytania i odpowiedzi ……303

Rozdział 20. Informacje związane z rodzicielstwem w świadectwie pracy …305

20.1. Zakres informacji dotyczących rodzicielstwa w świadectwie pracy ……305

20.2. Urlop ojcowski w świadectwie pracy …306

20.3. Dane dotyczące urlopu rodzicielskiego oraz wychowawczego …308

20.4. Informacje dotyczące ochrony osób uprawnionych do urlopu wychowawczego …310

20.5. Pytania i odpowiedzi ……311

Wzory wniosków i oświadczeń …..315

Okres ciąży …..315

Urlop macierzyński ……316

Urlop ojcowski …….321

Urlop rodzicielski ……322

Urlop wychowawczy ……328

Inne wnioski ……333