Kazania ks. Aleksandra Jełowickiego. Językowe konceptualizacje świata wartości

Opis

Kazania ks. Aleksandra Jełowickiego. Językowe konceptualizacje świata wartości

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Autor: Izabela Kępka

Książka Izabeli Kępki jest niezwykle cennym i wnikliwym, reprezentującym wysoki poziom naukowy opracowaniem problematyki aksjologicznej świata wartości zawartych w rzadko poddawanych badaniom językoznawczym tekstach kaznodziejskich Wielkiej Emigracji. Jest to pole badawcze wciąż jeszcze nie w pełni odkryte. Monografia ukazuje interesujące metodologicznie podejście do historycznego i oryginalnego materiału źródłowego, co jest jej istotnym walorem. Jest to opracowanie ważne dla językoznawców (nie tylko historyków języka), ale również inspirująca lektura dla badaczy innych dyscyplin, którzy zajmują się problematyką wartości, kaznodziejstwa oraz Wielkiej Emigracji. Książka Izabeli Kępki otwiera kolejny rozdział w poznaniu sposobów aksjologizowania określonych kategorii pojęciowych i perswazyjnego posługiwania się nimi we wspólnotowej komunikacji. Całość urzeka i przekonuje.

Z recenzji dr hab. Renaty Bizior, prof. UJD

Spis treści

Wstęp 9

Rozdział 1

Ksiądz Aleksander Jełowicki – życie, spuścizna, kontekst kulturowy . . . 13

1.1. Życie Aleksandra Jełowickiego . . 13

1.2. Spuścizna duchowa ks. Aleksandra Jełowickiego . . . 21

1.3. Stan badań nad życiem i dziełem ks. Aleksandra Jełowickiego . . 27

1.4. Stan badań nad językowym aspektem XIX-wiecznego

kaznodziejstwa . . 28

1.5. Charakterystyka materiału badawczego . . 31

Rozdział 2

Pytanie o cel i metodę . .35

Rozdział 3

Kategorie uczestników komunikacji w kazaniach

ks. Aleksandra Jełowickiego . . 45

3.1. Nadawca .  45

3.1.1. Nadawca wyrażony czasownikiem w 1 os. l. poj.

lub zaimkiem osobowym „ja” . .. 46

3.1.2. Nadawca wyrażony czasownikiem w 1 os. l. mn., zaimkiem

osobowym „my” lub zaimkiem dzierżawczym „nasz” 50

3.2. Odbiorca . . . 62

3.2.1. Formy adresatywne . . 63

3.2.2. Językowe uobecnienie odbiorcy . . 67

Rozdział 4

W kręgu analiz aksjologicznych . . 73

4.1. Główne wartości . . 76

4.1.1. Ojczyzna . . 76

4.1.2. Naród . . 90

4.2. Pozostałe wartości pozytywne 101

4.2.1. Miłość Boża .. 102

4.2.2. Wiara . .107

4.2.3. Kościół 111

4.2.4. Męczeństwo/cierpienie . .  114

4.2.5. Cnoty . . 117

4.3. Wartości negatywne (antywartości) . . 125

4.3.1. Zbytek .  . 126

4.3.2. Brak miłości (niemiłość) 128

4.3.3. Rozwiązłość . . . 129

4.3.4. Pycha . . . 134

4.3.5. Inne grzechy 137

Zakończenie . .. 141

Elementy językowej kreacji w kazaniach ks. Aleksandra Jełowickiego 141

Konceptualizacje świata wartości zawartych w kazaniach

ks. Aleksandra Jełowickiego . .. 144

Ojczyzna i naród w konceptualizacjach

ks. Hieronima Kajsiewicza i ks. Aleksandra Jełowickiego .  151

Bibliografia . . . 153

Wykaz skrótów 163

Summary . .. 165

Résumé . . . 167

Indeks autorów prac cytowanych . . . 169