Wpływ uwarunkowań kulturowych na zakres ujawnień w sprawozdaniach finansowych

Opis

Wpływ uwarunkowań kulturowych na zakres ujawnień w sprawozdaniach finansowych sporządzonych według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej w wybranych krajach świata

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Autor: Katarzyna Koleśnik

Od dawna wielu autorów zajmuje się badaniem czynników, które determinują odmienne kształtowanie się zasad rachunkowości w poszczególnych krajach. Jako jedną z przyczyn tych różnic wymienia się uwarunkowania kulturowe. Problem ten nabiera szczególnego znaczenia w trwającym obecnie procesie harmonizacji i standaryzacji rachunkowości, zmierzającym do stworzenia jednolitego systemu rozwiązań możliwych do przyjęcia w skali świata. W ostatnim czasie rolę taką spełniają Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), przygotowywane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Zadaniem MSSF jest takie przedstawienie informacji finansowych, aby były one istotne, porównywalne i zrozumiałe dla użytkowników, a przede wszystkim przydatne do oceny przeszłości i podejmowania decyzji. W założeniu MSSF mają ułatwić analizę efektywności różnorodnych przedsięwzięć, w tym również w ich międzynarodowym aspekcie. Na ile jednak uniwersalne są te standardy? Czy oparte na tradycji anglosaskiej regulacje rachunkowości można skutecznie zastosować w różnych regionach świata? Czy uwarunkowania kulturowe poszczególnych krajów są na tyle silne, że nadal znajdują odzwierciedlenie w sprawozdaniach finansowych, mimo że zasady ich sporządzania zostały ujednolicone przez MSSF? Niniejsza praca stanowi próbę odpowiedzi na te pytania. W badaniu została wykorzystana teoria subkultury rachunkowości S.J. Graya w powiązaniu z koncepcją wymiarów wartości kulturowych G. Hofstedego, w odniesieniu do zakresu ujawnień dokonywanych w sprawozdaniach finansowych.

Jako cel główny pracy przyjęto ocenę wpływu uwarunkowań kulturowych na zakres ujawnień w sprawozdaniach finansowych sporządzanych według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej w wybranych krajach świata. Ponadto wyznaczono następujące cele cząstkowe: 1) wskazanie roli kultury w kształtowaniu systemów rachunkowości na świecie, 2) identyfikację zasadniczych cech kręgów kulturowych rachunkowości, 3) analizę zakresu ujawnień w sprawozdaniach finansowych spółek giełdowych sporządzanych według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej.

Spis Treści:

Wstęp . . 9

Rozdział 1. Rola kultury w kształtowaniu systemów rachunkowości

na świecie . . . . 15

1.1. Pojęcie kultury . . 15

1.2. Filary ekonomii cywilizacji zachodniej . . . 20

1.3. Fundamentalne zasady ekonomii muzułmańskiej . . . 28

1.4. Modele wartości kulturowych . . . 34

1.5. Oddziaływanie wartości kulturowych na krajowe systemy

rachunkowości . . . 56

Rozdział 2. Główne systemy rachunkowości i kierunki ich harmonizacji . . 65

2.1. Rachunkowość anglosaska i kontynentalna –

Wielka Brytania, Niemcy . . . . 65

2.2. Rachunkowość „mieszana” – Polska . . 72

2.3. Rachunkowość islamska . . . 78

2.4. Harmonizacja rachunkowości jako odpowiedź na procesy

globalizacji gospodarki . . 93

2.5. Ramy koncepcyjne sprawozdawczości finansowej według

Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej . . . 101

2.6. Perspektywa zderzeń kulturowych w procesie ograniczania różnic

między systemami rachunkowości . . 108

Rozdział 3. Ujawnienia w sprawozdaniach finansowych

sporządzanych według Międzynarodowych Standardów

Sprawozdawczości Finansowej . . 111

3.1. Ogólne wymagania sprawozdawczości finansowej zgodnie

z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej .. 111

3.2. Ujawnienia wybranych pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej .. 123

3.3. Ujawnienia wybranych pozycji sprawozdania z całkowitych

dochodów . . . . 134

3.4. Pozostałe ujawnienia w sprawozdaniu finansowym . .. . . 137

3.4.1. Transakcje z podmiotami powiązanymi . .. 137

3.4.2. Zarządzanie ryzykiem . .. 139

3.4.3. Segmenty operacyjne . .. . 141

Rozdział 4. Analiza ujawnień informacji w sprawozdaniach finansowych

spółek giełdowych sporządzonych według Międzynarodowych

Standardów Sprawozdawczości Finansowej . . . 145

4.1. Przedmiot badań . . 145

4.2. Metodyka badań . . . . 147

4.3. Wskaźniki ujawnień obowiązkowych oraz dobrowolnych

dla spółek objętych próbą badawczą . . 164

4.4. Wskaźniki ujawnień obowiązkowych oraz dobrowolnych

dla poszczególnych obszarów sprawozdania finansowego . .. 169

4.5. Analiza wpływu uwarunkowań kulturowych na zakres ujawnień

obowiązkowych w sprawozdaniach finansowych sporządzanych

według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości

Finansowej . . . 202

4.5.1. Przegląd badań zagranicznych w zakresie wpływu

uwarunkowań kulturowych na rachunkowość . . . 202

4.5.2. Wpływ uwarunkowań kulturowych na zakres ujawnień

obowiązkowych w sprawozdaniach finansowych

sporządzanych według Międzynarodowych Standardów

Sprawozdawczości Finansowej w świetle badań własnych . 204

Zakończenie . . 209

Wykaz źródeł i opracowań . . . . 213

Literatura . .. 213

Akty normatywne . . 222

Inne dokumenty . . . . 222

Źródła internetowe . .. . . 223

Spis tabel . . . 225

Spis rysunków . . . 229

Spis wykresów . . . . 231

Załączniki . . . . 233