Rachunkowość sektora budżetowego z elementami analizy finansowej

Opis

Rachunkowość sektora budżetowego z elementami analizy finansowej

Wydawca:  Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp z o.o.

autor: dr Anna Zysnarska

 

 

Szczegółowe opracowanie przedstawia zagadnienia rachunkowości i analizy finansowej:

• organów finansowych państwa i jednostek samorządu terytorialnego,
• związków metropolitalnych,
• jednostek budżetowych działających w podsektorze rządowym i samorządowymoraz
• samorządowych zakładów budżetowych.

Zagadnienia omówione w publikacji zostały podzielone na trzy części.

Część pierwsza obejmuje ogólną charakterystykę sektora finansów publicznych oraz zasady gospodarki finansowej jednostek budżetowych, samo­rządowych zakładów budżetowych oraz ich rachunków bankowych, a także związków metropolitalnych.

W drugiej części zawarto szczegółową charakterystykę i zasady ewidencji składników majątkowych, operacji wynikowych, wyniku finansowego, funduszy i rezerw (majątek trwały, inwestycje, majątek obrotowy, koszty działalności podstawowej, ewidencja funduszy, rezerw, przychodów przyszłych okresów i wyniku finansowego, przychody oraz związane z nimi koszty).

Trzecia część obejmuje zagadnienia dotyczące sprawozdawczości i analizy finansowej.

Przejrzysty układ tekstu, liczne przykłady i schematy ewidencji są bardzo pomocne zarówno dla praktyków, jak i dla osób rozpoczynających pracę w działach finansowych jednostek budżetowych, a także dla studiujących tę tematykę.

 

Spis treści

Wstęp . . . 9

Część pierwsza

Ogólna charakterystyka sektora finansów publicznych, rachunkowość wykonywania

budżetu, jednostek budżetowych, samorządowych i metropolitalnych zakładów

budżetowych oraz rachunki bankowe jednostek

I. Zasady gospodarki finansowej wynikające z ustawy o finansach publicznych. .  13

1. Charakterystyka sektora finansów publicznych i sektora

budżetowego państwa . .. 13

1.1. Jednostki budżetowe i zasady ich finansowania. . . 22

1.2. Samorządowe zakłady budżetowe . .  30

2. Zadania sektora publicznego . .. 34

2.1. Zadania gmin .  34

2.2. Zadania powiatów . . . 35

2.3. Zadania samorządów województw . . . 36

2.4. Zadania związków metropolitalnych . .  37

3. Definicja budżetu państwa i budżetu jednostki samorządu terytorialnego . . 38

3.1. Dochody i wydatki budżetu państwa.  . 40

3.2. Przychody i rozchody budżetu państwa .  44

4. Budżet środków europejskich .  . 45

5. Budżet jednostki samorządu terytorialnego . .50

6. Dysponenci środków budżetowych . . 57

6.1. Układy wykonawcze budżetu . . . 57

6.2. Klasyfikacja budżetowa . .. 59

6.2.1. Klasyfikacja według części budżetu państwa . . 61

6.2.2. Klasyfikacja według działów . . 63

6.2.3. Klasyfikacja według rozdziałów . . 64

6.2.4. Klasyfikacja według paragrafów . . 65

7. Rachunkowość sektora budżetowego .  . 67

II. Gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych w organie finansowym. . 71

1. Ogólna charakterystyka miejsc i kierunków przepływów

w budżecie państwa . . 71

2. Ogólne zasady wykonywania budżetu państwa.  74

3. Rachunki bankowe budżetu państwa . . 79

4. Wykonywanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego .  84

4.1. Ogólne zasady wykonywania budżetu JST . . 84

5. Szczególne zasady rachunkowości wykonywania budżetu państwa –

okres przejściowy oraz księga główna budżetu państwa.. 91

6. Szczególne zasady rachunkowości i księga główna budżetu JST

(budżetu związku metropolitalnego) . 104

7. Zobowiązania finansowe jednostek samorządu terytorialnego . . 118

7.1. Zasady zaciągania zobowiązań przez JST . 118

III. Dochody, wydatki i środki pieniężne jednostek budżetowych

oraz środki pieniężne samorządowych zakładów budżetowych . .. 123

1. Ogólna charakterystyka szczególnych zasad rachunkowości jednostek

budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. .123

2. Rachunki bieżące jednostek budżetowych . . 130

2.1. Ewidencja dochodów budżetowych w jednostkach budżetowych . . 132

2.2. Ewidencja wydatków budżetowych w jednostkach budżetowych. . . 135

3. Mechanizm podzielonej płatności . .. 140

4. Rachunki bieżące samorządowych zakładów budżetowych .  145

5. Pomocnicze rachunki bankowe .. 147

5.1. Pomocnicze rachunki bankowe według „rozporządzenia” –

zasady ogólne . . 147

5.2. Pomocnicze rachunki bankowe dla obsługi budżetu państwa

w zakresie krajowych środków finansowych. . 150

6. Rachunki „dochodów własnych” jednostek budżetowych .  156

6.1. Rachunki „dochodów własnych” państwowych

jednostek budżetowych . .. 157

6.2. Rachunki „dochodów własnych” samorządowych

jednostek budżetowych . . 159

7. Rachunki środków funduszy specjalnego przeznaczenia. . 161

8. Rachunek państwowych funduszy celowych . . . 162

9. Rachunki środków europejskich . . 164

9.1. Rachunek środków pochodzących ze źródeł zagranicznych

niepodlegających zwrotowi .  166

9.2. Rachunek środków europejskich . .. 168

10. Krótkoterminowe aktywa finansowe. . . 174

11. Rozliczenia gotówkowe . . . 178

12. Zaangażowanie . . .. 181

12.1. Ewidencja zaangażowania środków na wydatki budżetowe .183

12.2. Ewidencja zaangażowania planu finansowego

samorządowego zakładu budżetowego . . 188

12.3. Ewidencja zaangażowania wydatków środków europejskich .. 190

Część druga

Charakterystyka i ewidencja pozostałych składników majątkowych,

operacji wynikowych, wyniku finansowego, funduszy i rezerw

I. Majątek trwały w jednostkach budżetowych i samorządowych

zakładach budżetowych . . . 193

1. Podstawowy podział majątku trwałego i zasady jego wyceny .  193

2. Środki trwałe jednostek budżetowych i samorządowych

zakładów budżetowych . . 195

2.1. Urządzenia ewidencyjne środków trwałych . . 197

2.2. Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych

dla środków trwałych. . . 199

2.3. Ewidencja zmian w stanie i wartości środków trwałych .  200

3. Pozostałe składniki rzeczowego majątku trwałego . .. 203

3.1. Zbiory biblioteczne . . 203

3.2. Mienie zlikwidowanych jednostek . 205

3.3. Dobra kultury . .. 206

4. Wartości niematerialne i prawne . . 208

5. Długoterminowe aktywa finansowe .  212

6. Należności długoterminowe. .  217

II. Środki trwałe w budowie (inwestycje) . . 221

1. Definicja inwestycji w sektorze publicznym . . . 221

2. Inwestycje jednostek budżetowych. . . 222

3. Inwestycje samorządowych zakładów budżetowych .. 226

4. Koszty inwestycji finansowanej ze środków budżetu państwa . . 228

5. Przekazywanie środków budżetu państwa

na finansowanie inwestycji . .. 229

5.1. Ewidencja w jednostkach budżetowych dotacji na inwestycje

oraz środków z budżetu na inwestycje . . 230

6. Rozliczanie inwestycji . .  . 231

III. Majątek obrotowy w jednostkach budżetowych i samorządowych

zakładach budżetowych . .  237

1. Rozrachunki i rozliczenia . . . . 237

1.1. Pojęcia rozrachunków, roszczeń i rozliczeń . . 237

1.2. Wycena i ewidencja rozrachunków oraz rozliczeń . . 238

1.2.1. Ewidencja rozrachunków z odbiorcami i dostawcami . .240

1.2.2. Ewidencja należności z tytułu dochodów budżetowych. .  242

1.2.3. Rozliczenie dochodów budżetowych . . 245

1.2.4. Rozliczenie wydatków budżetowych . . 245

1.2.5. Rozliczenie dotacji budżetowych oraz płatności z budżetu

środków europejskich . .. 247

1.2.6. Rozrachunki z budżetami . . 248

1.2.7. Rozliczenie wydatków z budżetu środków europejskich . . 253

1.2.8. Rozliczenie wydatków ze środków pochodzących ze źródeł

zagranicznych niepodlegających zwrotowi .. 255

1.2.9. Pozostałe rozrachunki publicznoprawne . . 256

1.2.10. Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń . . 257

1.2.11. Pozostałe rozrachunki z pracownikami . . 260

1.2.12. Pozostałe rozrachunki . .. 262

1.3. Odpisy aktualizujące należności. .  264

1.4. Zasady wyceny należności i zobowiązań w walutach obcych .. 268

2. Materiały i towary . . 270

2.1. Definicja materiałów oraz ceny ewidencyjne stosowane w obrocie

materiałowym . .. 270

2.2. Wycena rozchodów materiałowych. .. 272

2.3. Wycena bilansowa zapasu materiałów . . . 275

2.4. Zakup materiałów i jego rozliczenie oraz ewidencja ich rozchodu .. 277

2.5. Obrót towarowy . .280

3. Produkty działalności . .  282

3.1. Definicja produktów pracy. . . 282

3.2. Ceny ewidencyjne w obrocie wyrobami gotowymi .  282

3.3. Ewidencja obrotu wyrobami gotowymi . . 283

IV. Klasyfikacja, ewidencja i rozliczanie kosztów działalności podstawowej. .. 287

1. Definicja kosztów i ich klasyfikacja . . 287

2. Układy i warianty ewidencji kosztów . .. 292

2.1. Ewidencja kosztów według rodzaju – wariant I ewidencji kosztów .  293

2.2. Zasady grupowania i rozliczania kosztów według wariantu III . . 301

2.3. Koszty w układzie kalkulacyjnym . 307

2.4. Zmiana stanu produktów. .  308

3. Rozliczenia międzyokresowe kosztów .. 311

4. Sposoby rozliczania kosztów zakupu. . . . 315

V. Przychody oraz związane z nimi koszty. . . 321

1. Przychody, przychody budżetu a dochody budżetowe . . 321

2. Przychody z działalności podstawowej . . 323

2.1. Sprzedaż wyrobów gotowych i usług. . . 323

2.2. Przychody z tytułu dochodów budżetowych . .. 324

2.3. Sprzedaż towarów . . .326

2.4. Przychody z tytułu dotacji budżetowych i środków własnych

na inwestycje . . 327

3. Przychody z tytułu operacji finansowych . . . 331

4. Koszty operacji finansowych .  . 333

5. Przychody i koszty pozostałej działalności operacyjnej . .  335

6. Obroty wewnętrzne i związane z nimi koszty . . . 338

VI. Ewidencja funduszy, rezerw, przychodów przyszłych okresów

i wyniku finansowego .. 341

1. Fundusz jednostki . . . 341

2. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. . . 345

3. Fundusze celowe . .  347

4. Fundusz mienia zlikwidowanych jednostek . .. 348

5. Rezerwy na zobowiązania . . .. 349

6. Przychody przyszłych okresów . . 353

7. Ustalanie wyniku finansowego w jednostkach budżetowych . 355

8. Ustalanie i rozliczanie wyniku finansowego w samorządowych

zakładach budżetowych . . 357

Część trzecia

Sprawozdawczość budżetu, jednostek i zakładów budżetowych

oraz związana z nią analiza finansowa

I. Sprawozdawczość . . 365

1. Sprawozdawczość budżetowa . . 366

2. Sprawozdawczość budżetowa w układzie zadaniowym . .371

3. Sprawozdanie finansowe i ogólne zasady jego sporządzania . . 374

3.1. Bilans z wykonania budżetu JST . .  379

3.2. Bilans jednostki budżetowej i samorządowego zakładu budżetowego . 381

3.3. Skonsolidowany bilans jednostki samorządu terytorialnego .  . 384

3.4. Rachunek zysków i strat jednostki . .  386

3.5. Zestawienie zmian w funduszu . . 388

3.6. Bilans budżetu państwa . .. . 389

3.7. Informacja dodatkowa . . . 390

4. Dokonywanie wyłączeń w sprawozdaniu łącznym . . 391

5. Skonsolidowany bilans JST . . . 396

6. Metody konsolidacji . . .  . 400

6.1. Konsolidacja metodą pełną .  . 401

6.2. Metoda proporcjonalna. . .. 410

6.3. Metoda praw własności . . .. 416

II. Analiza finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego . . . 421

1. Istota i cel analizy finansowej w JST . . . 421

2. Analiza wstępna sprawozdań . . . 423

3. Analiza struktury dochodów budżetowych .  . 424

4. Analiza struktury wydatków budżetowych . . . 429

5. Analiza relacji dochody a wydatki w budżecie JST . . 435

6. Ocena atrakcyjności i potencjału finansowego JST . .. 437

7. Analiza płynności finansowej . . . . 439

8. Analiza zadłużenia . .  441

9. Analiza samodzielności finansowej . .  . 446

10. Analiza finansowa w jednostkach i samorządowych zakładach

budżetowych . 449

10.1. Analiza wstępna sprawozdania finansowego . 450

10.2. Analiza wskaźnikowa . .. 455

Bibliografia . . . . 467

Spis aktów prawnych .  . . 469