Czas pracy w jednostkach samorządowych

Opis

Czas pracy w jednostkach samorządowych

autor: Michał Culepa

Wydawnictwo ODDK

Publikacja kierowana do osób odpowiedzialnych za planowanie i rozliczanie czasu pracy w jednostkach samorządu terytorialnego. W odróżnieniu od pozostałych pracodawców obowiązuje tu bowiem również ustawa o pracownikach samorządowych, która zawiera odrębne regulacje dotyczące czasu pracy. Zapisy ustawy o pracownikach samorządowych budzą jednak liczne pytania i wątpliwości interpretacyjne. W książce szczegółowo omówiono zasady planowania i rozliczania czasu pracy, stosowania poszczególnych systemów i rozkładów czasu pracy, udzielania odpoczynku, zlecania i rekompensowania pracy w wolne soboty i niedziele oraz święta, organizowania pracy w godzinach nadliczbowych i jej rozliczania, rekompensowania pracy w nocy.

Opracowanie uwzględnia duże zmiany w Kodeksie pracy dotyczące pracy zdalnej i work-life balance, obowiązujące od kwietnia 2023 r.

Dużym walorem publikacji są liczne przykłady, wzory dokumentów, harmonogramy czasu pracy, odesłania do stanowisk MPiPS/MRPiPS, PIP oraz bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego.

Spis treści

Wykaz aktów prawnych ….5

1. Podstawy zatrudnienia w jednostkach samorządowych ….7

1.1. Pracodawcy samorządowi i pracownicy samorządowi …. 7

1.2. Zakres zastosowania przepisów kodeksowych …. 9

2. Pojęcie czasu pracy ……11

2.1. Czym jest czas pracy? …..11

2.2. Zasada dyspozycyjności pracownika …12

2.3. Znaczenie miejsca pracy ……13

2.4. Czas pracy a przejazd do i z miejsca wykonywania pracy ….16

2.5. Okresy niewykonywania pracy zaliczane do czasu pracy ….17

2.6. Zasadnicze defi nicje w zakresie czasu pracy ….19

3. Normy i wymiar czasu pracy ….21

3.1. Normy ustawowe ……21

3.1.1. Norma dobowa ……22

3.1.2. Norma średniotygodniowa i 5-dniowy tydzień pracy …23

3.1.3. Norma maksymalna czasu pracy ……25

3.2. Ustalanie wymiaru czasu pracy …….26

3.3. Dni wolne a wymiar czasu pracy …..28

3.4. Okresy rozliczeniowe czasu pracy …..31

3.4.1. Czym jest okres rozliczeniowy czasu pracy? ….31

3.4.2. Długość okresów rozliczeniowych …..31

3.4.3. „Elastyczny” czas pracy – stosowanie przedłużonych okresów

rozliczeniowych czasu pracy …. 32

3.4.4. Procedura przedłużenia okresu rozliczeniowego …34

4. Odpoczynek dobowy i tygodniowy oraz jego znaczenie …..37

4.1. Odpoczynek dobowy ….. 37

4.2. Odpoczynek tygodniowy ….41

5. Przerwy w pracy i ich wprowadzanie …..43

6. „Ruchomy” czas pracy i jego zastosowanie w jednostkach samorządowych …49

7. Praca w systemie zmianowym ……55

8. Systemy czasu pracy …….59

8.1. System podstawowy ……61

8.2. Równoważny czas pracy ..63

8.3. Warianty równoważnego czasu pracy – pozostawanie w pogotowiu do pracy,

dozór i ochrona ……67

8.4. Przerywany czas pracy ……68

8.5. Zadaniowy czas pracy …….69

8.6. Inne systemy czasu pracy ….. 72

8.7. Indywidualny rozkład czasu pracy …73

9. Rozkłady czasu pracy….75

9.1. Rozkład a harmonogram …….75

9.2. Podstawowe zasady tworzenia rozkładów czasu pracy … 75

10. Dni wolne od pracy …….81

11. Praca w niedzielę i święta …87

11.1. Warunki dopuszczalności..87

11.2. Rekompensata za pracę w niedzielę i święta poza normalnymi godzinami ….91

11.3. Wynagrodzenie za pracę w niedzielę lub święto ….93

12. Praca w porze nocnej ……97

12.1. Pojęcie pory nocnej ……97

12.2. Organizacja pracy w nocy ….98

12.3. Wynagradzanie za pracę nocną …. 99

13. Godziny nadliczbowe ……101

13.1. Obowiązek pracy w godzinach nadliczbowych ….103

13.2. Specyfi ka pracy w godzinach nadliczbowych w samorządzie …..103

13.2.1. Polecenie przełożonego a potrzeby jednostki …103

13.2.2. Ograniczenia pracy w nadgodzinach ……106

13.2.3. Limity godzin nadliczbowych …..106

13.2.4. Rekompensata pracy nadliczbowej …..107

14. Szczególne przypadki rozliczania czasu pracy ….115

14.1. Czas pracy kadry kierowniczej …115

14.2. Podróż służbowa …….121

14.3. Dyżury pracownicze …124

14.4. Obowiązkowe zwolnienia od pracy …128

14.5. „Wyjścia prywatne” – udzielanie i odpracowywanie ..133

14.6. Praca zdalna a czas pracy….136

14.7. Zwolnienia dla pracowników-rodziców ….138

14.8. Zwolnienie z powodu siły wyższej .139

14.9. Urlop opiekuńczy …140

14.10. Elastyczna organizacja pracy …..141

15. Dokumentacja i ewidencja czasu pracy …..143

15.1. Zakres dokumentacji czasu pracy ….144

15.1.1. Ewidencja czasu pracy …145

15.1.2. Wnioski i zgody pracownika, inne dokumenty …146

15.2. Formy prowadzenia dokumentacji i ewidencji czasu pracy ..147

15.3. Archiwizacja i okres przechowywania dokumentacji i ewidencji czasu pracy …150

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Dział szósty – Czas pracy ..153

Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych ….169