W poszukiwaniu kobiecości. Zbiór rozważań socjologicznych

Spis treści
W poszukiwaniu kobiecości – zbiór rozważań socjologicznych . . . . . 11
Przyjaźnie kobiece w sytuacji nawiązywania nowych związków
romantycznych (Barbara Chmielewska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2. Kobiece przyjaźnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.1. Teoria diad i triad społecznych Georga Simmela . . . . . . . . . 17
2.2. Płeć w badaniach społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.3. Przyjaźń kobieca – dzieciństwo i adolescencja . . . . . . . . . . . 20
2.4. Przyjaźń kobieca – dorosłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.5. Przyjaźnie damsko-męskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
2.6. Wchodzenie w związki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
3. Metodologia badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.1. Problematyka i zagadnienia badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.2. Stan badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.3. Metodologia i przebieg badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
4. Analiza wyników badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
4.1. Sposoby defi niowania przyjaźni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
4.2. Doświadczenia przyjaźni w dzieciństwie . . . . . . . . . . . . . . . . 40
4.3. Charakterystyka przyjaźni kobiecych – dwa typy . . . . . . . . . 43
4.4. Wzajemny wpływ przyjaźni kobiecych i związków
romantycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
4.5. Przyjaźnie damsko-męskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
5. Omówienie wyników i zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Ciało jako nośnik kobiecości pacjentek podczas opieki
hospicyjno-paliatywnej na przykładzie hospicjum
im. św. Wojciecha w Kwidzynie (Weronika Kamińska) . . . . . . . . . . . . . 57
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
2. Charakterystyka opieki hospicyjno-paliatywnej w Polsce . . . . . . . 59
2.1. Tradycje opieki hospicyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
2.2. Rozwój medycyny w XX wieku a pojęcie śmierci
i umierania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
2.3. Hospicjum św. Krzysztofa w Londynie jako początek
nowej fi lozofi i opieki nad umierającymi . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
2.4. Ruch hospicyjny w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
2.5. Specyfi ka realizacji potrzeb pacjentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
2.6. Sytuacja osób chorych na nowotwory w Polsce
i strategie zmian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3. Cielesność oraz konstruowanie kobiecego ciała . . . . . . . . . . . . . . . 64
3.1. Postrzeganie wyglądu zewnętrznego w Polsce . . . . . . . . . . . 64
3.2. Cielesność kobiecego ciała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3.3. Konstruowanie kobiecego ciała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.4. Atrybuty kobiecości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
3.5. Wpływ mediów i marketingu na konstruowanie
kobiecego wyglądu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
3.6. Ograniczenia konstruowania tożsamości przez ciało . . . . . 72
3.7. Estetyka ciała a obrzydzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
3.8. Estetyka zapachu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
3.9. Makijaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
4. Metodologia badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
4.1. Przedmiot i cel badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
4.2. Metoda badawcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
4.3. Charakterystyka miejsca przeprowadzenia badania
i profi lu placówki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
4.4. Próba badawcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
4.5. Problemy pojawiające się podczas badania . . . . . . . . . . . . . . . 77
4.6. Przebieg badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
5. Analiza zebranych danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
5.1. Normy pielęgnacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
5.2. Produkty do pielęgnacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
5.3. Czas przeznaczony na pielęgnację . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
5.4. Oczekiwania pacjentek i rodziny względem pielęgnacji . . . 85
5.5. Motywy w pielęgnacji pacjentki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
5.6. Wpływ pielęgnacji na stan psychiczny i fi zyczny
pacjentki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
5.7. Konstruowanie siebie w nowej sytuacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
5.8. Inicjatywy w hospicjum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
6. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
7. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Czy ciało z niedowagą jest kobiece i atrakcyjne?
Studium autopercepcji kobiet z niedowagą niespowodowaną
zaburzeniami odżywiania (Agnieszka Okrój) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
2. Problematyka nadmiernie szczupłego ciała w świetle teorii . . . . 110
2.1. Atrakcyjne i kobiece ciało w wybranej literaturze . . . . . . . . 110
2.2. Nadmiernie szczupłe ciało w badaniach statystycznych . . 114
2.3. Obraz ciała w mediach – wzorce podsuwane przez
kulturę popularną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
2.4. Ciało pod specjalnym nadzorem – sposoby oraz skutki
kontrolowania ciała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
3. Metodologia badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
3.1. Problematyka badawcza oraz przegląd badań . . . . . . . . . . . 122
3.2. Wybór metody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
3.3. Dobór próby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
3.4. Przebieg badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
4. Autopercepcja kobiet nadmiernie szczupłych.
Analiza rozmów z respondentkami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
4.1. Kobiecość i atrakcyjność – ciało czy sposób bycia? . . . . . . 125
4.2. Nadmiernie szczupłe ciało jako element tożsamości . . . . . 132
4.3. Dwie strony komentarzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
4.4. Szczupła to znaczy kontrolowana? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4.5. Kobieta kobiecie wilkiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
4.6. „Dla mnie zawsze jesteś piękna” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
4.7. Komfortowe męskie towarzystwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
4.8. Uczucia związane z nowymi ludźmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
4.9. Wnioski oraz wyniki badań w świetle teorii
socjologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
5. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Taniec na rurze: pole dance w narracji trenerek i kursantek
(Katarzyna Kępka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
2. Teoretyczne rozważania o tańcu: taniec w socjologii i życiu
społecznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
2.1. Socjologia ciała a taniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
2.2. Historia tańca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
2.3. Wzmianki o pole dance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
2.4. Aktywność fi zyczna Polaków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
3. Pole dance w narracji trenerek i kursantek – metodologiczne
podstawy badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
3.1. Przedmiot i cel badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
3.2. Metody i techniki badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
3.3. Dobór próby badawczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
4. Analiza wyników badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
4.1. Defi nicja tańca na rurze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
4.2. Charakterystyka zajęć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
4.3. Wady i zalety pole dance w opinii tancerek . . . . . . . . . . . . . 169
4.4. Odczucia i wrażenia osobiste trenerek i kursantek . . . . . . 171
4.5. Postrzeganie tańca na rurze przez innych w opinii
kursantek i trenerek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
4.6. Możliwe perspektywy dla dalszego rozwoju tańca
na rurze w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
5. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
6. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
Wpływ płci oraz atrakcyjności fi zycznej kobiet pracujących
w stereotypowo kobiecych zawodach na percepcję
ich profesjonalizmu (Aleksandra Podolska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
2. Znaczenie płci i wyglądu fi zycznego na rynku pracy . . . . . . . . . . 184
2.1. Nierówności płciowe związane ze stereotypami płci
a praca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
2.2. Wzrost znaczenia wyglądu fi zycznego w społeczeństwie . 188
2.3. Wygląd zewnętrzny kobiet w pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
3. Metodologia badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
3.1. Przegląd dostępnych publikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
3.2. Określenie problemu badawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
3.3. Dobór próby do badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
3.4. Metoda badawcza i opis przebiegu badania . . . . . . . . . . . . . 196
4. Analiza postrzegania profesjonalizmu kobiet pracujących
w zawodach uznawanych za kobiece na podstawie
przeprowadzonych z nimi wywiadów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
4.1. Ocena własnej atrakcyjności przez badane . . . . . . . . . . . . . 197
4.2. Wpływ opinii innych ludzi na samoocenę
badanych kobiet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
4.3. Wygląd zewnętrzny jako jeden z głównych czynników
mających wpływ na samopoczucie kobiet . . . . . . . . . . . . . . 200
4.4. Jak prezentuje się profesjonalistka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
4.5. Wygląd zewnętrzny jako czynnik mający duży wpływ
na sytuację kobiet w miejscu pracy i ocenę ich
profesjonalizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
4.6. Ukrywanie kobiecych cech wyglądu jako sposób
na podwyższenie oceny profesjonalizmu kobiet? . . . . . . . . 209
4.7. Postrzeganie profesjonalizmu kobiet a wiek . . . . . . . . . . . . 211
4.8. Postrzeganie profesjonalizmu a płeć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
4.9. Odrębne traktowanie przedstawicieli różnych płci
w pracy jako przejaw dyskryminacji? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
4.10. Odczucia badanych kobiet wynikające z pracy
w profesji uznawanej za typowo kobiecą . . . . . . . . . . . . . . . 216
4.11. Wnioski z analizy zebranego materiału badawczego . . . . . 217
5. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
(R)ewolucja wzorców kobiecości w kinematografi i dziecięcej
na przykładach głównych bohaterek fi lmów animowanych
Walta Disneya (Agata Bara) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
2. Kobieta na celowniku – wybrane aspekty kobiecości
na przestrzeni dziejów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
2.1. Uniwersaliści vs. partykularyści – spór o kobietę
i kobiecość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
3. Sposoby defi niowania kobiecości we współczesnym świecie . . . 226
3.1. Stereotypy płci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
3.2. Tożsamość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
4. Baśń a bajka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
4.1. Geneza, podział i wybrane funkcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
4.2. Walt Disney i rewolucja w fi lmie animowanym . . . . . . . . . . 234
5. Metodologia badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
5.1. Przegląd badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
5.2. Cel i przedmiot badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
5.3. Problemy badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
5.4. Metody i narzędzia badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
5.5. Historia badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
6. Analiza i interpretacja wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
6.1. Kanon disnejowskich bohaterek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
6.2. Analiza wywiadów jakościowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
7. Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Bibliografi a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263