Opis
Prawny moralizm w liberalnej demokracji
Autor: Kamil Jesiołowski
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Autor wskazuje, że jego rozprawa ma uzupełnić lukę w polskiej literaturze przedmiotu. Z pewnością tak będzie. Niemniej jednak nie sposób nie dostrzec, że jego sposób prowadzenia wywodu i uzasadnienia tezy jest oryginalny także z punktu widzenia literatury światowej. Pokazuje przy tym, że polska nauka prawa ma coś do powiedzenia w podjętym temacie w perspektywie uniwersalnej.
prof. dr hab. Marek Piechowiak
Tytuł Prawny moralizm w liberalnej demokracji zawiera w sobie dość przewrotną tezę o koniecznym istnieniu „pierwiastka” moralizmu we współczesnych państwach demokratycznych. Z tezą tą można oczywiście polemizować. Z założeń filozofii demokratycznej wynika przecież, że pluralistyczne społeczeństwo ze swej istoty nie może podlegać prawu, które byłoby przełożeniem choćby części poglądów moralnych jednej z grup światopoglądowych. W swoim wywodzie Autor próbuje jednak przekonać czytelnika, że wiele z fundamentalnych założeń tzw. „nowego moralizmu prawnego” da się pogodzić z wymogami demokracji. Odnoszę wrażenie, że poprzez swoją argumentację stara się „odczarować” ugruntowane w literaturze pejoratywne znaczenia samego pojęcia „moralizm prawny”. Muszę zaznaczyć, że czyni to w sposób przekonujący. Jego autorską propozycję można zaklasyfikować jako poszukiwanie „trzeciej drogi” pomiędzy ujęciami pozytywizmu prawniczego i podejściem prawnonaturalnym.
dr hab. Anetta Breczko, prof. UwB
O wysokim poziomie merytorycznym rozprawy świadczy m.in. sposób przedstawiania wyników badań (…). Wywód jest uporządkowany. Autor jasno formułuje problemy i precyzyjnie stawia hipotezy i tezy. Praca, mimo swej objętości, nie jest przegadana. Autor zadbał też o wyjaśnianie „na bieżąco” znaczenia używanych terminów. Czytelnik pracy nie gubi się w toku wywodów autora. Wywody są podporządkowane realizacji celów badawczych i spójne z zastosowanymi metodami badawczymi.
dr hab. Aleksandra Kustra-Rogatka, prof. UMK
Wstęp . . . . 11
Rozdział I
Wymuszanie moralności prawem. Wybrane ujęcia . . . 19
1.1. Wychowawcza rola państwa . . . 20
1.1.1. Sofokracja Platona . . .. 20
1.1.2. Etyka Arystotelesowska . . 30
1.1.3. Prawo naturalne św. Tomasza z Akwinu . . 36
1.2. Prawo jako rozkaz . . . . 40
1.2.1. Lewiatan T. Hobbesa . . . 40
1.2.2. Utylitaryzm J. Benthama . . 46
1.2.3. John Austin i teza o (nie)rozdzielności . . . 50
1.3. Dwa liberalizmy . . 54
1.3.1. John Locke . . . 54
1.3.2. Immanuel Kant . . 59
1.4. Johna S. Milla zasada krzywdy . . . 65
1.5. Podsumowanie. Punkt wyjścia do dalszych rozważań . . 68
Rozdział II
Powstanie oraz rozwój prawnego moralizmu . . . 71
2.1. Pierwsza generacja prawnego moralizmu . . . 71
2.1.1. Epoka wiktoriańska . . . . 71
2.1.2. Wolność, równość, braterstwo . . . 77
2.1.2.1. Szerszy rodzaj utylitaryzmu . .77
2.1.2.2. Refutacja zasady krzywdy . . . 83
2.1.3. Czy Hart się mylił? Część I . . 89
2.1.3.1. Różna moralność . . . . . 89
2.1.3.2. Sztuka legislacji i sztuka orzekania . . . 93
2.2. Druga generacja prawnego moralizmu . . 96
2.2.1. Raport Wolfendena . .. 96
2.2.2. Th e Enforcement of Morals . . . . 101
2.2.3. Przeciwko tezie o dezintegracji . . . 107
2.2.4. Przeciwko tezie konserwatywnej . . . . 112
2.3. Wyzwanie Kristola. Czy Hart się mylił? Część II . .. 117
2.4. Prawny moralizm a koncepcje klasyczne . . . 125
Rozdział III
Nowy prawny moralizm . . . 131
3.1. Moralizm jako reakcja . . . . 132
3.1.1. Neutralność wobec rozłegłych doktryn . . .. 133
3.1.2. Zasada krzywdy – precyzyjne rozumienie . . . 139
3.2. Moralność krytyczna . . . . 149
3.2.1. Nowa teoria prawa naturalnego . .. 149
3.2.1.1. Uczynić ludzi moralnymi . . 149
3.2.1.2. Moralna ekologia . . .. 153
3.2.1.3. Dialektyczna obrona moralistycznej legislacji . 159
3.2.2. Liberalny prawny moralizm . . . . 165
3.2.2.1. Retrybutywna teoria kary . . .. 165
3.2.2.2. Moralistyczna teoria legislacji . 171
3.2.2.3. Legislacyjne ograniczenia . .. 174
3.3. Moralność wspólnoty . . . . . 180
3.3.1. Skromny prawny moralizm . .. 180
3.3.2. Krytyka zasady krzywdy . . . 191
3.3.3. Mala prohibita . 195
3.4. Ocena prawnego moralizmu . . . 198
3.4.1. Klasyfi kacja moralizmów . . . 198
3.4.2. Prawny moralizm a dobre życie i krzywda . . . 202
3.4.3. Przeciwko „miękkiej neutralności” .215
Rozdział IV
Znaczenie moralności we współczesnym prawie . .. 227
4.1. Moralność w konstytucjach i aktach prawa międzynarodowego . . 227
4.2. Europa . . . 231
4.2.1. Europejski Trybunał Praw Człowieka . . . 231
4.2.1.1. Tradycyjna linia orzecznicza . . . 231
4.2.1.2. Potrzeba zmian . . .. . 237
4.2.2. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej . . .. . 244
4.2.3. Moralność w multicentrycznej rzeczywistości prawnej . .. 257
4.3. Orzecznictwo polskie . . . 262
4.4. Orzecznictwo amerykańskie . . .. 272
4.5. Podsumowanie . . . 281
Rozdział V
Racjonalność wspólnotowej moralności.
W stronę komunitarystycznej teorii legislacji . .. 285
5.1. Aspekt legislacyjny . . . . 285
5.2. Aspekt wspólnotowy . 292
5.3. Aspekt perfekcjonistyczny . . . . 301
5.4. Czy moralizm jest zagrożeniem dla wolności? . . 307
5.5. Czy moralizm musi rozszerzać prawo karne? . . . 313
5.6. Prawny moralizm a prawo polskie. Pojęcie społecznej
szkodliwości (niebezpieczeństwa) . . . 329
Zakończenie . . . . 341
Bibliografia . . . . 347
Abstract . . . 371
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.