Opis
Praktyczne aspekty zwalczania przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu
Autor: Bartłomiej Gadecki, Olgierd Jakubowski, Maciej Trzciński, Kamil Zeidler red. nauk.: Maciej Trzciński
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Monografia dotyczy szeroko rozumianej problematyki przestępczości skierowanej przeciwko dziedzictwu kulturowemu. Bardzo zróżnicowany charakter działań przestępców oraz specyfika obiektów, przeciwko którym wymierzone są ich działania, powoduje, że zwalczanie tego typu przestępstw napotyka wiele trudności zarówno w związku z wykryciem sprawcy przestępstwa, jak i udowodnieniem jego winy. Charakter niniejszego opracowania jest przede wszystkim podręcznikowy, co było intencją autorów, którzy starali się nie tylko wskazać odpowiednie regulacje prawne wraz z ich komentarzem, lecz także dokonać syntetycznej charakterystyki uwarunkowań etiologicznych i fenomenologicznych opisywanych form przestępstw. Dlatego obok aktualnych przepisów karnoprawnych opatrzonych praktycznym komentarzem najwięcej w pracy można znaleźć odniesień do problematyki kryminologiczno-kryminalistycznej. Przywołanie konkretnej kazuistyki wraz ze wskazaniem reprezentatywnego orzecznictwa powinno pozwolić na precyzyjniejsze rozpoznanie komentowanych przestępstw oraz wzmocnić efektywność działań organów procesowych na gruncie postępowania dowodowego. Zasadniczym celem niniejszej publikacji jest wskazanie na praktyczne aspekty pozwalające podnieść skuteczność działań w zakresie zwalczania przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu.
Spis treści
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
ROZDZIAŁ 1
Prawo ochrony dziedzictwa kultury jako nowa gałąź prawa . . . . . . . . 19
1.1. Nowa gałąź prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.2. Podstawowe pojęcia (przedmiot ochrony prawnej) . . . . . . . . . . 31
ROZDZIAŁ 2
Prawnokarna ochrona dziedzictwa kulturowego . . . . . . . . . . . . . 41
2.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
2.2. Przestępstwa przeciwko dziedzictwu kulturowemu . . . . . . . . . . 43
2.2.1. Zniszczenie zabytku (art. 108 u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . . . . . 43
2.2.2. Nielegalny wywóz zabytku (art. 109 u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . . 53
2.2.3. Fałszerstwo zabytku (art. 109a u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . . . . 56
2.2.4. Zbycie falsyfikatu (art. 109b u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . . . . . 57
2.2.5. Nielegalne poszukiwanie zabytku (art. 109c u.o.z.o.z.) . . . . . . 58
2.2.6. Zniszczenie materiałów archiwalnych (art. 52 u.n.z.a.a.) . . . . . . 61
2.2.7. Nielegalny wywóz materiałów archiwalnych (art. 53 u.n.z.a.a.) . . . 62
2.2.8. Pomoc w wywiezieniu materiałów archiwalnych
(art. 54 u.n.z.a.a.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
2.2.9. Utrudnianie postępowania o zwrot zagranicznego
narodowego dobra kultury (art. 52 u.r.n.d.k.) . . . . . . . . . . 64
2.2.10. Wyłączenie odpowiedzialności (art. 53 u.r.n.d.k.) . . . . . . . . . 65
2.2.11. Nielegalny wywóz muzealium (art. 34a u.m.) . . . . . . . . . . 65
2.2.12. Nielegalny wywóz materiałów bibliotecznych (art. 29a u.b.) . . . . 66
2.2.13. Typy kwalifikowane z uwagi na dopuszczenie się przestępstwa
w stosunku do dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury
(art. 294 § 2 k.k.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
2.3. Wykroczenia przeciwko dziedzictwu kulturowemu . . . . . . . . . . 70
2.3.1. Niezabezpieczenie zabytku (art. 110 u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . 70
2.3.2. Naruszenie zakazów obowiązujących
na terenie parku kulturowego (art. 112 u.o.z.o.z.) . . . . . . . . 71
2.3.3. Niepowiadomienie o zdarzeniu (art. 113 u.o.z.o.z.) . . . . . . . . 72
2.3.4. Niepowiadomienie o przywiezieniu zabytku
(art. 113a u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
2.3.5. Utrudnianie dostępu do zabytku (art. 114 u.o.z.o.z.) . . . . . . . 76
2.3.6. Niepowiadomienie o odkryciu przedmiotu
w trakcie prowadzenia robót (art. 115 u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . 77
2.3.7. Niepowiadomienie o przypadkowym
znalezieniu przedmiotu (art. 116 u.o.z.o.z.) . . . . . . . . . . . 78
2.3.8. Prowadzenie prac bez pozwolenia (art. 117 u.o.z.o.z.) . . . . . . 79
2.3.9. Umieszczenie reklamy na zabytku (art. 118 u.o.z.o.z.) . . . . . . . 80
2.3.10. Niewykonywanie zaleceń pokontrolnych (art. 119 u.o.z.o.z.) . . . . 81
2.3.11. Nieprowadzenie księgi ewidencyjnej (art. 119a u.o.z.o.z.) . . . . . 81
ROZDZIAŁ 3
Przestępczość przeciwko dziedzictwu kulturowemu –
charakterystyka zjawiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
3.1. Rozmiar przestępczości w świetle danych statystycznych . . . . . . . . 85
3.2. Formy przestępczości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
3.2.1. Kradzież i przywłaszczenie dóbr kultury . . . . . . . . . . . . 96
3.2.1.1. Ogólna charakterystyka formy przestępczości . . . . . . 96
3.2.1.2. Sposoby działania sprawców . . . . . . . . . . . . . 100
3.2.1.3. Przykłady popełnionych przestępstw . . . . . . . . . 110
3.2.2. Zniszczenie, uszkodzenie zabytku (dobra kultury) . . . . . . . . 111
3.2.2.1. Ogólna charakterystyka formy przestępczości . . . . . . 111
3.2.2.2. Sposoby działania sprawców . . . . . . . . . . . . . 115
3.2.2.3. Przykłady popełnionych przestępstw . . . . . . . . . 118
3.2.3. Paserstwo dóbr kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
3.2.3.1. Ogólna charakterystyka formy przestępczości . . . . . . 121
3.2.3.2. Sposoby działania sprawców . . . . . . . . . . . . . 122
3.2.3.3. Przykłady popełnionych przestępstw . . . . . . . . . 125
3.2.4. Przemyt dóbr kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
3.2.4.1. Ogólna charakterystyka formy przestępczości . . . . . . 127
3.2.4.2. Sposoby działania sprawców . . . . . . . . . . . . . 128
3.2.4.3. Przykłady popełnionych przestępstw . . . . . . . . . 131
3.2.5. Fałszerstwo i obrót falsyfikatami . . . . . . . . . . . . . . . 133
3.2.5.1. Ogólna charakterystyka formy przestępczości . . . . . . 133
3.2.5.2. Sposoby działania sprawców . . . . . . . . . . . . . 136
3.2.5.3. Przykłady popełnionych przestępstw . . . . . . . . . 140
3.2.6. Inne formy przestępczości . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
3.2.6.1. Przestępczość przeciwko
dziedzictwu martyrologicznemu . . . . . . . . . . . 143
3.2.6.2. Przestępczość przeciwko
dziedzictwu archeologicznemu . . . . . . . . . . . . 146
3.2.6.3. Terroryzm wymierzony w dziedzictwo kulturowe . . . . 157
ROZDZIAŁ 4
Zwalczanie i zapobieganie przestępczości
przeciwko dziedzictwu kulturowemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
4.1. Podmioty uprawnione do prowadzenia działań . . . . . . . . . . . . 161
4.1.1. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego . . . . . . . . 162
4.1.2. Policja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
4.1.3. Organy administracji państwowej . . . . . . . . . . . . . . . 169
4.1.4. Straż Graniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
4.1.5. Krajowa Administracja Skarbowa . . . . . . . . . . . . . . . 177
4.1.6. Narodowy Instytut Dziedzictwa . . . . . . . . . . . . . . . 183
4.1.7. Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów . . . . . . 184
4.2. Narzędzia wykorzystywane w zwalczaniu przestępczości
przeciwko dziedzictwu kulturowemu . . . . . . . . . . . . . . . . 188
4.2.1. Specjalistyczne bazy danych dóbr kultury
utraconych w wyniku przestępstwa . . . . . . . . . . . . . . 188
4.2.2. Księgi ewidencyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
4.2.3. Inne narzędzia i źródła informacji wykorzystywane
w zwalczaniu przestępczości
przeciwko dziedzictwu kulturowemu . . . . . . . . . . . . . 221
ROZDZIAŁ 5
Współpraca organów procesowych z biegłymi . . . . . . . . . . . . . 225
5.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
5.2. Właściwa identyfikacja obiektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
5.3. Podmioty wydające opinie i udzielające konsultacji . . . . . . . . . . 234
5.4. Wskazówki praktyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
ROZDZIAŁ 6
Restytucja dóbr kultury a prowadzenie postępowań karnych
związanych z przestępczością przeciwko dziedzictwu kulturowemu . . . . 241
6.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
6.2. Krajowe ramy prowadzenia współpracy
w celu restytucji dóbr kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
6.3. Wybrane dokumenty międzynarodowe
wykorzystywane do działań związanych z restytucją dóbr kultury . . . . 248
6.4. Przepisy dotyczące restytucji dóbr kultury
w prawie Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
6.5. Na co należy zwrócić uwagę w przypadku
konieczności podjęcia działań w celu restytucji dóbr kultury . . . . . . 253
Podsumowanie – wnioski de lege lata i de lege ferenda . . . . . . . . . . 255
Załącznik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Netografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Źródła prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.