Opis

Pamięć i miejsce. Perspektywa społeczno-edukacyjna

Autorzy: Maria Mendel, Wiesław Theiss (red.)

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

 

Teksty zaproszonych do tej monografii Autorów są grupowym głosem w dyskusji nad kategorią wyrażającą związek pamięci i miejsca. Kategorię tę nazywano pamięciomiejscem. Akcentując jej treść i charakter, kształtujący się pomiędzy tym, co społeczne (więziotwórcze, konstruowane pomiędzy ludźmi, kolektywne itd.), a tym, co edukacyjne (pamięciomiejsce uczestniczy w podmiotowej autokreacji i uczy), potraktowano pamięciomiejsce jako propozycję zasilającą teorię pedagogiki społecznej. Świadomość ulokowania tej propozycji szeroko w obszarze myśli społecznej i pedagogicznej prowadzi do założenia, że jest ono kategorią funkcjonalną. Ma służyć refleksji, badaniom oraz praktyce społeczno-edukacyjnej bez ograniczeń w zakresie dyscyplin. Stąd szeregi rozwijających tę kategorię badaczy zasilają pedagodzy, socjologowie, psychologowie, geografowie pamięci miejsca (i miejsca pamięci) oraz artyści.

 

Spis treści

Maria Mendel, Wiesław Theiss

Od redaktorów. Pamięć, miejsce i kategoria pamięciomiejsca

w perspektywie społeczno-edukacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Maria Mendel, Wiesław Theiss

From Editors. Memory, Place, and the Category of Memory-Place

from a Socio-Educational Perspective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Rozdział I

Pamięć historii – historia miejsc pamięci

Ewa Malinowska

Człowiek w przestrzeni tragedii obozu.

Nowa wystawa główna w Muzeum Stutthof w Sztutowie . . . . . . . . . . . . . . 55

Paweł Bykowski

Pamięć i jej wpływ na kształtowanie się kapitału społecznego

w świetle wydarzeń Rewolucji Godności na Ukrainie w 2014 roku . . . . . . . . 75

Edyta Głowacka-Sobiech

Użycia i nadużycia wobec pamięci i historii. Przypadek harcerstwa

i Kamieni na szaniec w odniesieniu do zmian w nauczaniu historii . . . . . . . . 93

Rozdział II

Pamięć i miejsce rodzinne

Batia Gilad

Dokumenty rodzinne i pamięć drugiego pokolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Tadeusz Pilch

Miejsce, przestrzeń i czas w historii rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Alicja Zbierzchowska

Przekaz pamięci rodziny wśród gdańszczan pochodzenia wileńskiego . . . . . . 151

Kamilla Łaguna-Raszkiewicz

Pamięć rodzinna – budowanie mikrohistorii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

Rozdział III

Pamięć i miejsce in statu nascendi

Mariusz Czepczyński

Wyspy pamięci. Labilne miejsca i chimeryczne reminiscencje . . . . . . . . . . . 187

Jolanta Muszyńska

Pogranicze (w) pamięci. Zapominanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Patrycja Terciak

Fenomenologia nie-miejsc pamięci. Na granicy getta Litzmannstadt . . . . . . . 223

Kinga Majchrzak-Ptak

Proces uczenia się własnych miejsc (pamięci)

w świetle projektu „Studenci wobec miejsc (nie)pamięci UMK” . . . . . . . . . . 243

Rozdział IV

Gościnność pamięci i miejsca

Marcin Boryczko

O gościnności. Od etyki do pamięci miejsca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

Dorota Jaworska, Khedi Alieva

Uchodźcy – ludzie bez miejsca.

Pamięć i miejsce w narracjach przymusowych migrantów . . . . . . . . . . . . . 281

Marek Sass

Kamnitzer Wald – las w przestrzeni pamięci i edukacji . . . . . . . . . . . . . . . 307

Rozdział V

Budowanie w zabudowanym

Lesław Michałowski

Dwie pamięci architektury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

Hana Cervinkova, Juliet D. Golden

Wrocławska Hala Stulecia – zmienność historycznej pamięci i tożsamości

w kulturowym krajobrazie miasta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341

Anita Gulczyńska

Nieupełnomocniające re-definicje „miejsca” i tożsamości jego uczestników

w przebiegu badań partycypacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357

Agata Nowosielska

Tam, gdzie rosną dziewanny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

Noty o au torach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391

Table of Contents

Maria Mendel, Wiesław Theiss

Od redaktorów. Pamięć, miejsce i kategoria pamięciomiejsca

w perspektywie społeczno-edukacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Maria Mendel, Wiesław Theiss

From Editors. Memory, Place, and the Category of Memory-Place

from a Socio-Educational Perspective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Chapter I

Memor y of Histor y – Histor y of Memor y Places

Ewa Malinowska

Human Being in the Space of the Concentration Camp Tragedy.

New Main Exhibition at the Stutthof Museum in Sztutowo . . . . . . . . . . . . 55

Paweł Bykowski

Memory and Its Influence on the Shaping of Social Capital

in the Light of the Events of the Dignity Revolution in Ukraine in 2014 . . . . . 75

Edyta Głowacka-Sobiech

Use and Abuse of Memory and History.

The Case of Scouts and Kamienie na szaniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Chapter II

Memor y and famil y place

Batia Gilad

Family Documents and the Memory of the Second Generation . . . . . . . . . . 107

Tadeusz Pilch

Place, Space and Time in the History of the Family . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Alicja Zbierzchowska

Transmission of Family Memory

among Inhabitants of Gdańsk Descented from Vilnius Region . . . . . . . . . . 151

Kamilla Łaguna-Raszkiewicz

Family Memory ‒ Building Micro-History . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

8 Table of Contents

Chapter III

Memor y and Place in statu nascendi

Mariusz Czepczyński

Islands of Memory. Lethal Places and Chimeric Reminiscences . . . . . . . . . . 187

Jolanta Muszyńska

Borderland (in) Memory. Forgetfulness . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Patrycja Terciak

Phenomenology of Non-Places of Memory.

On the Border of the Litzmannstadt Ghetto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

Kinga Majchrzak-Ptak

The Process of Learning One’s Own Places (Memory) in the Light of

the Project “Students towards the (Non)Places of the UMK” . . . . . . . . . . . . 243

Chapter IV

Hospi tality of Memor y and Place

Marcin Boryczko

On Hospitality. From Ethics to Memory of the Place . . . . . . . . . . . . . . . . 265

Dorota Jaworska, Khedi Alieva

Refugees ‒ People without a Place.

Memory and Place in Narratives of Forced Migrants . . . . . . . . . . . . . . . . 281

Marek Sass

Kamnitzer Wald ‒ a Forest in the Area of Memory and Education . . . . . . . . 307

Chapter V

Building in the Built Space

Lesław Michałowski

Two Memories of Architecture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

Hana Cervinkova, Juliet D. Golden

Centennial Hall in Wrocław – Shifting Historical Memory

and Identity in an Urban Cultural Landscape . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341

Anita Gulczyńska

Non-Empowering Re-Definitions of the “Place” and Identity of

Its Participants in the Course of Participatory Research . . . . . . . . . . . . . . 357

Agata Nowosielska

Where the Mullein Grows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

Notes on Authors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391