Konkurencyjność międzynarodowa krajów

Opis

Konkurencyjność międzynarodowa krajów

autor: Adamkiewicz Hanna

Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej

Mimo dużej aktywności naukowej ekonomistów zajmujących się problematyką konkurencyjności międzynarodowej nie przedstawiono dotąd jednoznacznego i niekwestionowanego stanowiska, które wskazywałoby, w jakim nurcie myśli ekonomicznej można ją umiejscowić. Ponadto, pojęcie to jest powszechnie stosowane w publikacjach, które nie mają charakteru opracowań naukowych. Ten ostatni aspekt dotyczy głównie doniesień prasowych, w których wykorzystuje się coroczne rankingi krajów w celu uzasadnienia realizowanej polityki gospodarczej lub jej krytyki.

Instytucjami wiodącymi w badaniach fenomenu zwanego konkurencyjnością międzynarodową są: Światowe Forum Ekonomiczne (World Economic Forum – WEF) oraz Międzynarodowy Instytut Rozwoju Zarządzania (Institute for Management Development – IMD). Od kilkudziesięciu już lat obie instytucje publikują raporty prezentujące międzynarodowe zestawienia rankingowe. Opracowania te są sporządzane według odmiennych metodologii pomiaru wskaźnika, który jest podstawą analiz porównawczych, ale w obu wypadkach punkt odniesienia stanowi produktywność makroekonomiczna.

W niniejszej monografii za podstawę badań autorskich związanych z konkurencyjnością międzynarodową przyjęto raporty WEF. Zaważył na tym fakt, że w publikacjach WEF rankinguje się około stu czterdziestu państw ze wszystkich regionów świata, natomiast raporty IMD obejmują około sześćdziesięciu krajów wysoko rozwiniętych. Liczba krajów jest główną przesłanką wyboru raportów WEF jako podstawy rozważań prezentowanych w niniejszej monografii.

Pod pojęciem konkurencyjności międzynarodowej WEF rozumie zbiór instytucji, polityk i czynników determinujący poziom produktywności gospodarki, który wyznacza poziom dobrobytu osiągany przez dany kraj.

Spis treści
Wprowadzenie ……………. 7
1. Konkurencyjność międzynarodowa jako wyzwanie dla teorii ekonomii……. 11
1.1. Uwagi wprowadzające ……………. 11
1.2. Rodowód koncepcji konkurencyjności międzynarodowej …………… 12
1.3. Konkurencyjność międzynarodowa a dobrobyt i produktywność
makroekonomiczna ………………. 25
1.4. Ekonomiczne podstawy konkurencyjności międzynarodowej ……………. 38
Wnioski – teoretyczne aspekty konkurencyjności międzynarodowej …………. 41
2. Metodologia pomiaru konkurencyjności międzynarodowej i jej ocena………… 45
2.1. Uwagi wprowadzające ………………. 45
2.2. Główne założenia metodologiczne pomiaru konkurencyjności
międzynarodowej ………………. 46
2.3. Krytyczna analiza konstrukcji wskaźnika
Global Competitiveness Index ………… 55
Wnioski – interpretacyjne pułapki rankingów krajów według wskaźnika
Global Competitiveness Index ……………… 82
3. Konkurencyjność międzynarodowa kraju z perspektywy mikroekonomicznej………. 87
3.1. Uwagi wprowadzające ……………. 87
3.2. Znaczenie makrootoczenia w kształtowaniu konkurencyjności
przedsiębiorstw …..
3.3. Znaczenie mikrootoczenia w kształtowaniu konkurencyjności
przedsiębiorstw ……………. 97
3.4. Międzynarodowa konkurencyjność makrootoczenia przedsiębiorstw ……………. 101
3.5. Międzynarodowa konkurencyjność mikrootoczenia przedsiębiorstw ……………. 112
Wnioski – koncepcja międzynarodowej konkurencyjności czynnikowej kraju …….. 114
4. Konkurencyjność międzynarodowa kraju z perspektywy makroekonomicznej……… 119
4.1. Uwagi wprowadzające …………… 119
4.2. Mierniki wzrostu i produktywności makroekonomicznej
w badaniach porównawczych ………… 120
4.3. Wymiana międzynarodowa z uwzględnieniem bezpośrednich
inwestycji zagranicznych ………….. 126
Wnioski – koncepcja międzynarodowej konkurencyjności wynikowej kraju ……….. 130
5. Identyfikacja wymiarów międzynarodowej konkurencyjności czynnikowej kraju…. 133
5.1. Uwagi wprowadzające ………… 133
5.2. Konkurencyjność międzynarodowa kraju – ujęcie holistyczne ………… 134
6 Hanna G. Adamkiewicz KONKURENCYJNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA KRAJÓW
5.3. Weryfikacja komponentów filarów pomiaru wskaźnika
Global Competitiveness Index z perspektywy międzynarodowej
konkurencyjności czynnikowej i wynikowej …………… 136
5.4. Podstawowe założenia analizy głównych składowych …………. 142
5.5. Wstępna selekcja danych w celu wyznaczenia głównych składowych …. 146
5.6. Identyfikacja głównych składowych …………… 149
5.7. Wyznaczanie wartości głównych składowych …….. 160
Wnioski – ocena rankingów krajów według wskaźnika
Global Competitiveness Index oraz według indeksów międzynarodowej
konkurencyjności czynnikowej ……… 166
6. Praktyka pomiaru produktywności makroekonomicznej …… 179
6.1. Uwagi wprowadzające ………… 179
6.2. Pomiar produktu realnego według metodologii
PWT8 i PWT9 – analiza danych …………. 181
6.3. Pomiar kapitału fizycznego w PWT8 i w PWT9 ….. 185
6.4. Pomiar zatrudnienia w PWT8 i w PWT9 …….. 191
6.5. Pomiar kapitału ludzkiego w PWT8 i w PWT9 …… 193
6.6. Mierniki udziału pracy w GDP prezentowane w PWT8 i w PWT9 ……. 196
6.7. Mierniki postępu technicznego w PWT8 i w PWT9 ……… 201
Wnioski – przydatność mierników bazy Penn World Tables do weryfikacji
metodologii World Economic Forum ………… 209
7. Ocena indeksów konkurencyjności międzynarodowej i ich związki
z produktywnością makroekonomiczną………….. 211
7.1. Wprowadzenie ………. 211
7.2. Rozkłady produktywności czynników produkcji w ustalonej kohorcie krajów .. 212
7.3. Zależności między konkurencyjnością międzynarodową i produktywnością
pracy …………. 218
7.4. Modele panelowe w opisie związków między konkurencyjnością
międzynarodową i produktywnością pracy – uwagi teoretyczne ………… 222
7.5. Wyniki estymacji modeli panelowych z jedną zmienną niezależną ……………….. 224
7.6. Wyniki estymacji modeli panelowych z wieloma zmiennymi niezależnymi …… 232
Wnioski – ocena wyników estymacji modeli panelowych ……….. 243
WNIOSKI KOŃCOWE I REKOMENDACJE …………….. 247
Aneks A…………………. 267
Aneks B……………….. 290
SPIS TABEL………………… 307
SPIS RYSUNKÓW ………….. 310
BIBLIOGRAFIA ……………. 313