Wnioskowanie na podstawie prób losowych i nielosowych

Opis

Wnioskowanie na podstawie prób losowych i nielosowych

Autor: Mirosław Szreder Arkadiusz Kozłowski

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Książka prezentuje zarówno teoretyczne ramy wnioskowania statystycznego, jak i praktyczne problemy i dylematy związane z możliwościami uogólnień na podstawie prób nielosowych. Autorzy koncentrują się przede wszystkim na tych zagadnieniach, które dla realizatorów badań próbkowych – niezależnie od ich problematyki – stanowią współcześnie nowe, niełatwe wyzwania. Do najważniejszych z nich należą: potrzeba i sposoby wykorzystania dodatkowej informacji o badanej populacji, niemożność uzyskania próby spełniającej warunki losowości, implikacje dużych liczebnie prób dla estymacji i testowania hipotez. Monografię można traktować jako uzupełnienie dyskusji o teorii i praktyce współczesnych badań statystycznych, którą otwiera wcześniejsza praca autorów pt. Informacje spoza próby w badaniach statystycznych (Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2020).

Spis treści

Wprowadzenie . . . . . . . .. 7

Rozdział 1. Atrybuty losowości i prawdopodobieństwa . . . 13

1.1. Zdarzenia losowe i wybór losowy (losowanie) . . . . . . . . . . 13

1.2. Prawdopodobieństwo – definicja, interpretacje, zastosowania . . 21

1.3. Percepcja prawdopodobieństwa . . . . . . . . .  31

Rozdział 2. Teoretyczne podstawy

wnioskowania statystycznego . . . . . . . . . . . 41

2.1. Próba losowa i próba losowa prosta . . . . . . . . . . . . . . . 41

2.2. Znaczenie losowości próby

w interpretacji i ocenie estymatorów . . . . . . . . . . . . . . . 48

2.3. Próby losowe nieproste (złożone) . . . . . . . . . . . . . . . . 56

2.4. Próby nielosowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Rozdział 3. Estymacja punktowa i przedziałowa . . . . . . . 81

3.1. Estymacja metodą momentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

3.2. Estymacja metodą największej wiarygodności . . . . . . . . . 84

3.3. Estymacja metodą najmniejszych kwadratów . . . . . . . . . . 89

3.4. Przedziały ufności – konstrukcja i interpretacja . . . . . . . . . 92

Rozdział 4. Estymacja z wykorzystaniem

informacji spoza próby . . . . . . . . . . . . . . . 105

4.1.Ważenie jednostek i kalibracja wag . . . . . . . . . . . . . . . 105

4.2.Wykorzystanie modeli regresji

do szacowania parametrów opisowych . . . . . . . . . . . . . . 115

4.3. Podejście bayesowskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

6 Spis treści

Rozdział 5. Weryfikacja hipotez – współczesne wyzwania . . 133

5.1. Testowanie hipotez statystycznych

według koncepcji Neymana-Pearsona i Fishera . . . . . . . . . 133

5.2. Rola i znaczenie wskaźnika p-value w testowaniu hipotez . . . . 146

5.3.Weryfikacja hipotez w czasach big data . . . . . . . . . . . . . 154

Rozdział 6. Próby nieproste jako podstawa wnioskowania . . 167

6.1. Estymacja wartości średniej i frakcji

wlosowaniu warstwowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

6.2. Estymacja wartości średniej i frakcji

wlosowaniu zespołowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

Rozdział 7. Nielosowe próby jako podstawa

wnioskowania o populacji . . . . . . . . . . . . . 179

7.1. Obciążenie i średni błąd kwadratowy

w próbach nielosowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

7.2. Zmniejszanie obciążenia szacunków z prób nielosowych . . . . . 190

7.3. Próby nielosowe vs. próby losowe – porównania empiryczne . . . . 198

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

1. Wyciąg z oświadczenia Amerykańskiego Towarzystwa

Statystycznego na temat statystycznej istotności oraz p-value . . 211

2. Amerykańskie Stowarzyszenie Badaczy Opinii Publicznej

o badaniach wykorzystujących internetowe

próby wolontariuszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231