Sakralizacja przestrzeni publicznych w Polsce

Opis

Sakralizacja przestrzeni publicznych w Polsce

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Autor: Lucyna Przybylska

Celem monografii jest próba wyjaśnienia procesu sakralizacji przestrzeni publicznych Polski zachodzącego w ostatnich trzech dekadach. Przyjęto, że sakralizacja przestrzeni publicznych jest to wypełnianie owych przestrzeni obiektami i zjawiskami związanymi z religią. Ponadto przedstawiono procesy towarzyszące koegzystencji sfer sacrum i profanum we współczesnym świecie, zwrócono uwagę na determinanty manifestacji religii w przestrzeni oraz zarysowano genezę i zróżnicowanie obiektów i zjawisk religijnych w Polsce.

SPIS TREŚCI
Wstęp ……………………………………………………………………………………………. 7
1. Problematyka pracy w świetle literatury …………………………………….. 7
2. Zakres pracy ……………………………………………………………………….. 11
3. Hipotezy i cele …………………………………………………………………….. 16
4. Metody i źródła ………………………………………………………………….. 18
5. Układ pracy ………………………………………………………………………… 20
1. Sakralizacja i desakralizacja we współczesnym świecie ………………………. 22
1.1. Procesy i zjawiska towarzyszące sacrum i profanum …………………. 22
1.2. Sacrum w czasie i przestrzeni w ujęciu geografów ……………………. 31
1.3. Genius loci i resakralizacja miejsc ………………………………………….. 48
1.4. Interakcje przestrzeni publicznych i sakralnych ………………………. 55
1.5. Konfl ikty religijne ……………………………………………………………… 65
2. Czynniki i uwarunkowania manifestacji religii w przestrzeni …………….. 73
2.1. Czynniki religijne………………………………………………………………. 73
2.2. Uwarunkowania polityczne …………………………………………………. 85
2.3. Pozostałe determinanty ………………………………………………………. 93
3. Zarys genezy form obiektów i zjawisk religijnych w przestrzeni ……….. 104
3.1. Architektura sakralna ……………………………………………………….. 104
3.2. Święta i rytuały ……………………………………………………………….. 116
3.3. Elementy językowe ………………………………………………………….. 130
4. Sakralizacja architektoniczna ……………………………………………………… 140
4.1. Kościoły i kaplice …………………………………………………………….. 140
4.2. Pomniki …………………………………………………………………………. 151
6
Spis treści
4.3. Sacrum w górach i na wzniesieniach ………………………………….. 162
4.4. Krzyże i kapliczki przydrożne …………………………………………….. 179
5. Sakralizacja (tym)czasowa ………………………………………………………….. 194
5.1. Pielgrzymki …………………………………………………………………….. 194
5.2. Procesje, marsze i biegi ……………………………………………………… 210
5.3. Inne wydarzenia religijne ………………………………………………….. 230
6. Sakralizacja nomenklaturowa ……………………………………………………… 243
6.1. Elementy religijne plateonimii …………………………………………… 243
6.1.1. Współcześni patroni ulic ………………………………………….. 243
6.1.2. Zmiany religijnych nazw ulic po 1980 roku ………………… 257
6.2. Elementy religijne patrocinium …………………………………………… 274
6.2.1. Patroni miast …………………………………………………………. 274
6.2.2. Patroni szkół ………………………………………………………….. 282
6.3. Tablice, banery i napisy ……………………………………………………. 292
7. Spory wokół sakralizacji ……………………………………………………………. 303
7.1. Polaryzacja opinii społecznej na temat krzyży powypadkowych …. 303
7.2. Inne przykłady dyskursu na temat obecności religii
w przestrzeniach publicznych …………………………………………… 318
Zakończenie ……………………………………………………………………………….. 331
Bibliografi a …………………………………………………………………………………. 341
Wykaz rycin ……………………………………………………………………………….. 360
Wykaz fotografi i ………………………………………………………………………….. 361
Wykaz tabel ………………………………………………………………………………… 362
Summary ……………………………………………………………………………………. 363