Opis
Projekt interdyskursu. O tekstowym przekraczaniu granic między naukami w twórczości Michała Hellera
Autor: Martyna Wielewska-Baka
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Książka jest nieznacznie zmienioną wersją obronionej w 2017 roku rozprawy doktorskiej, która została wyróżniona w konkursie prac doktorskich z roku 2018. Podejmuje temat interdyscyplinarnego dialogu między naukami humanistycznymi a naukami ścisłymi na przykładzie twórczości Michała Hellera, filozofa, fizyka, kosmologa, pasjonata matematyki, księdza, profesora uniwersyteckiego, założyciela Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, laureata Nagrody Templetona. Na podstawie kilkudziesięciu esejów i książek Hellera autorka próbuje zdefiniować charakter międzynaukowego dialogu i ukazać miejsce literatury popularnonaukowej w tymże dialogu, prześledzić role, w jakie usiłuje wejść piszący filozof-naukowiec, zbadać za pomocą narzędzi filologicznych literackość tekstów Hellera, postawić pytania o realność projektu między dyskursami oraz przyjrzeć się środowisku naukowemu i czasom, w których przyszło tworzyć Hellerowi.
Spis treści
Wprowadzenie. „Blizny przedziałów wypowiedzeń”.
Michał Heller jako pisarz interdyscyplinarny . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rozdział 1
W stronę podmiotowej emancypacji:
twórcze i dialogiczne aspekty interdyskursu . . . . . . . . . . . . . . . . 29
1.1. Między zależnością a władzą: podmiot, dyskurs, instytucja . . . . . . . 30
1.2. Interdyskursywna heterogeniczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
1.3. Obrazy świata a porozumienie dyscyplin . . . . . . . . . . . . . . . . 55
1.4. „Korytarz głosów”. Dialogiczne aspekty interdyskursu . . . . . . . . . 61
Rozdział 2
Popularyzacja jako kształtowanie interdyskursu.
Hellerowskie strategie krytycznej lektury . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
2.1. Działalność popularnonaukowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
2.2. Charakterystyka działów i czasopism . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
2.3. Twórczość popularnonaukowa jako pisarstwo intertekstualne . . . . . 92
2.4. Heller jako recenzent: charakter recenzji
a charakter czasopisma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
2.5. Popularyzator jako rola społeczna i instytucja . . . . . . . . . . . . . . 126
Rozdział 3
Marzenia o całości. Eseistyczne reminiscencje
i estetyzacja dyskursu naukowego jako reintegracja kultury . . . . . . . . 129
3.1. Między eseistyką a popularyzacją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
3.2. Tradycje Hellerowskiej eseistyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
3.3. Hellerowskie rozróżnienie: między eseistyką a studiami . . . . . . . . 137
3.4. Literacka topografia interdyskursu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
3.5. Reintegracje: między antycypacją a reminiscencją . . . . . . . . . . . . 154
3.6. Estetyzacja dyskursu naukowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
Rozdział 4
Racjonalizacja i mediacja.
O nowych rolach współczesnego intelektualisty . . . . . . . . . . . . . . 193
4.1. Kondycja współczesnego intelektualisty . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
4.2. „Zagrożenie elitarnością” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
4.3. Mediacja w sporze o kulturę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
4.4. Racjonalizacja w zsekularyzowanym świecie . . . . . . . . . . . . . . 217
Rozdział 5
Dzieci wszechświata. Hellerowska antropologia
z perspektywy posthumanizmu, postsekularyzmu
i humanistyki afirmatywnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
5.1. Rekolekcje jako tekstowe hybrydy:
pomiędzy sekularyzacją a intensyfikacją formy . . . . . . . . . . . . . 243
5.2. Między naiwnym optymizmem a krytyczną afirmacją . . . . . . . . . . 251
5.3. Krytyka antropocentryzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
5.4. Antropologia kosmologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
5.5. Widmo sekularyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
5.6. Przeciw odczarowaniu nauki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
5.7. Hellerowska antropologia. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Podsumowanie. Udzielanie głosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
Nota bibliograficzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
Wykaz skrótów cytowanych utworów Michała Hellera . . . . . . . . . . . 305
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.