Prawo a ryzyko depozytu bankowego

Opis

Prawo a ryzyko depozytu bankowego

autor: Maciej Mikliński

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

 

Inspiracją do podjęcia badań dotyczących wpływu rozwiązań normatywnych na ryzyko obciążające środki pieniężne na rachunku bankowym stało się jej społeczne znaczenie oraz brak całościowych opracowań naukowych z tego zakresu. W bogatym dorobku dogmatyki prawa w zakresie prawa bankowego pominięto jak dotąd kwestie analizy rozwiązań prawnych z punktu widzenia ich wpływu na ryzyko ponoszone przez deponenta — wierzyciela banku oraz bank — dłużnika deponenta. Tymczasem kontrahenci banków to często podmioty gromadzące na rachunkach bankowych pieniężne efekty pracy pokoleń, zaś bezpieczeństwo środków pieniężnych powierzonych bankom jest podstawą siły i bezpieczeństwa finansowego państwa. Problem wpływu prawnych rozwiązań na ryzyko obciążające depozyty bankowe ujawnia zatem istotny walor społeczny i potrzebę naukowej refleksji.

 

Spis treści

Wykaz skrótów 11

Wstęp 15

Rozdział 1

Zagadnienia wprowadzające – zakres pojęciowy 25

1.1. Wprowadzenie 25

1.2. Pojęcie i charakter prawny środków pieniężnych 26

1.3. Pojęcie i charakter prawny rachunku bankowego 34

1.4. Pojęcie i wielowymiarowe znaczenie ryzyka 40

1.4.1. Ryzyko jako przedmiot zainteresowania pozaprawnych

dyscyplin naukowych 40

1.4.2. Ryzyko w naukach prawnych 53

1.4.2.1. Ryzyko w prawie karnym 54

1.4.2.2. Ryzyko w prawie cywilnym 62

1.4.2.3. Ryzyko w prawie pracy 65

1.4.2.4. Ryzyko w prawie fi nansowym 68

1.5. Podsumowanie 75

Rozdział 2

Stosunek rachunku bankowego a ryzyko obciążające

środki pieniężne na rachunku bankowym 77

2.1. Wprowadzenie 77

2.2. Umowa rachunku bankowego a ryzyko obciążające środki

pieniężne na rachunku bankowym 78

2.2.1. Przechowanie środków pieniężnych a ryzyko 84

2.2.2. Swobodny obrót środkami pieniężnymi a ryzyko 94

2.2.3. Zapewnienie bezpieczeństwa środkom pieniężnym

a ryzyko 101

2.3. Zasada swobody umów a ryzyko obciążające środki pieniężne

na rachunku bankowym 103

2.3.1. Swoboda zawarcia umowy rachunku bankowego

a ryzyko 103

2.3.2. Swoboda wyboru strony umowy rachunku bankowego

a ryzyko 105

2.3.3. Swoboda kształtowania formy umowy rachunku

bankowego a ryzyko 111

2.3.4. Swoboda kształtowania treści umowy rachunku

bankowego a ryzyko 112

2.4. Adhezyjny sposób zawarcia umowy rachunku bankowego

a ryzyko obciążające środki pieniężne na rachunku

bankowym 113

2.5. Podsumowanie 120

Rozdział 3

Rozwiązania normatywne podjęcia i prowadzenia

działalności bankowej a ryzyko obciążające środki pieniężne

na rachunku bankowym 123

3.1. Wprowadzenie 123

3.2. Reglamentacja działalności bankowej a ryzyko obciążające

środki pieniężne na rachunku bankowym 125

3.2.1. Wolność gospodarcza a licencja bankowa 125

3.2.2. Prawne formy działalności banków a ryzyko 128

3.2.3. Zezwolenie na utworzenie banku a ryzyko 138

3.2.4. Zezwolenie na rozpoczęcie działalności

przez bank a ryzyko 148

3.3. Normatywnie określone postacie czynności bankowych

i usług a ryzyko obciążające środki pieniężne na rachunku

bankowym 149

3.3.1. Bankowość uniwersalna i inwestycyjna a ryzyko 152

3.3.2. Czynności bankowe sensu stricto a ryzyko 156

3.3.3. Czynności bankowe sensu largo a ryzyko 172

3.3.4. Usługi bankowe a ryzyko 175

3.4. Idea narrow bankingu jako poszukiwanie alternatywy

dla ryzyka depozytu 178

3.5. Podsumowanie 183

Rozdział 4

Rozwiązania normatywne nadzoru bankowego

a ryzyko obciążające środki pieniężne na rachunku bankowym 185

4.1. Wprowadzenie 185

4.2. Nadzór mikroostrożnościowy a ryzyko obciążające środki

pieniężne na rachunku bankowym 187

4.2.1. Instytucje nadzoru a ryzyko 187

4.2.2. Funkcja licencyjna a ryzyko 194

4.2.3. Funkcja regulacyjna a ryzyko 195

4.2.4. Funkcja analityczna a ryzyko 213

4.2.5. Funkcja kontrolna a ryzyko 220

4.2.6. Funkcja dyscyplinująca a ryzyko 221

4.3. Nadzór makroostrożnościowy a ryzyko obciążające środki

pieniężne na rachunku bankowym 235

4.4. Nadzór europejskich organów a ryzyko obciążające środki

pieniężne na rachunku bankowym 243

4.5. Podsumowanie 250

Rozdział 5

Regulacje ostrożnościowe a ryzyko obciążające środki pieniężne

na rachunku bankowym 255

5.1. Wprowadzenie 255

5.2. Normy ostrożnościowe a ryzyko obciążające środki pieniężne

na rachunku bankowym 256

5.2.1. Wymogi w zakresie funduszy własnych a ryzyko 266

5.2.2. Wymogi w zakresie dużych ekspozycji a ryzyko 277

5.2.3. Wymogi w zakresie płynności a ryzyko 278

5.2.4. Wymogi w zakresie dźwigni fi nansowej a ryzyko 279

5.2.5. Wymogi w zakresie podawania informacji do wiadomości

publicznej a ryzyko 280

5.3. System zarządzania i sprawozdawczości a ryzyko obciążające

środki pieniężne na rachunku bankowym 281

5.3.1. System zarządzania ryzykiem a ryzyko 282

5.3.2. System kontroli wewnętrznej a ryzyko 285

5.3.3. Sprawozdawczość fi nansowa a ryzyko 293

5.4. Podsumowanie 293

Rozdział 6

Naprawcze, gwarancyjne, restrukturyzacyjne i upadłościowe

rozwiązania normatywne a ryzyko obciążające środki pieniężne

na rachunku bankowym 297

6.1. Wprowadzenie 297

6.2. Normatywny kształt rozwiązań naprawczych banków

a ryzyko obciążające środki pieniężne na rachunku bankowym 298

6.2.1. Plan naprawy banku a ryzyko 298

6.2.2. Wczesna interwencja a ryzyko 304

6.2.3. Przejęcie banku a ryzyko 306

6.2.4. Likwidacja banku a ryzyko 307

6.3. Normatywny kształt systemu gwarantowania depozytów

a ryzyko obciążające środki pieniężne na rachunku

bankowym 309

6.3.1. System wyliczania a ryzyko 311

6.3.2. Kształt i zakres ochrony gwarancyjnej a ryzyko 313

6.3.3. Fundusze gwarancyjne a ryzyko 315

6.3.4. Normatywny kształt instytucji gwarancyjnej a ryzyko 319

6.4. Normatywny kształt restrukturyzacji banków a ryzyko

obciążające środki pieniężne na rachunku bankowym 323

6.4.1. Istota restrukturyzacji a ryzyko 323

6.4.2. Umorzenie lub konwersja instrumentów kapitałowych

a ryzyko 325

6.4.3. Plan przymusowej restrukturyzacji a ryzyko 326

6.4.4. Przejęcie przedsiębiorstwa a ryzyko 327

6.4.5. Instytucja pomostowa a ryzyko 328

6.4.6. Umorzenie lub konwersja zobowiązań a ryzyko 329

6.4.7. Wydzielenie praw majątkowych a ryzyko 331

6.5. Normatywny kształt upadłości banków a ryzyko obciążające

środki pieniężne na rachunku bankowym 332

6.5.1. Zawieszenie działalności banku a ryzyko 333

6.5.2. Przesłanki upadłości banku a ryzyko 334

6.5.3. Skutki upadłości banku a ryzyko 335

6.5.4. Ogłoszenie upadłości banku a ryzyko 338

6.5.5. Zaspokojenie praw deponenta a ryzyko 340

6.6. Podsumowanie 341

Wnioski 343

Wykaz źródeł 363