Opis

O kościele św. Katarzyny prawie wszystko

autor: Andrzej Januszajtis

Wydawnictwo MARPRESS

Kościół Św. Katarzyny w Gdańsku istniał przed rokiem 1227. Budowę obecnej świątyni zaczęto zapewne w 1379 r. Wzniesiono halowy korpus z kaplicą Biedaków od południa i jednonawowym, pięcioprzęsłowym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium, do którego od północy przylegała zakrystia. Kościół poświęcono na Zielone Świątki 1432 r. W następnym roku do korpusu dobudowano kaplicę Trzech Króli (od północy), a przed 1445 kaplicę Rady (od południa). Około roku 1450 zaczęto budowę kaplic zachodnich i wieży, którą w 1459 r. przykryto prowizorycznym dachem. W tym samym czasie (do 1463 r.), mimo trwającej wojny, rozbudowano do trzech naw prezbiterium (obecnie trójprzęsłowe) i wzniesiono nową zakrystię z przylegającą do niej od wschodu kaplicą św. Jerzego. W latach 1484-1486 podwyższono do obecnej wysokości wieżę i przykryto ją siodłowym dachem z centralną wieżyczką. Szczyty prezbiterium mogły powstać w roku 1497, kruchta południowa i kaplica kramarzy w 1499. Kościół zasklepiono ok. 1500 r. Wreszcie w roku 1634 wieża otrzymała nowy efektowny hełm, zrekonstruowany po pożarze w 1910 r. i po raz drugi po zniszczeniach ostatniej wojny w latach 1974-1979. Na koniec, po pożarze w 2006 r., do roku 2011 położono nowe dachy, odtworzono sygnaturkę dachową i wyremontowano hełm wieży. Obecnie oczekuje się na rozpoczęcie przywracania wnętrza do dawnej świetności, z wykorzystaniem niezwykle cennego wystroju, zachowanego w ok. 50%, w tym m.in. najstarszych w Polsce prospektów obojga organów.

ANDRZEJ JANUSZAJTIS, urodzony w 1928 r. w Lidzie, wychowany w Lublinie, osiadł na Wybrzeżu w 1948 r. Studiował konstrukcję samochodów, pracował naukowo jako fizyk, ma za sobą również studia muzyczne, ale prawdziwą pasją i specjalnością stał się dla niego Gdańsk, jego historia i zabytki. W latach 1990-1994 był przewodniczącym Rady Miasta Gdańska. W 2002 r. otrzymał godność Honorowego Obywatela Gdańska. Kieruje zespołem, który przywrócił do życia słynny zegar astronomiczny z 1470 r. w kościele Mariackim. Jest autorem kilkuset publikacji. Z pozycji książkowych w wydawnictwie „Marpress” ukazały się: Koroną herb twój ozdobiono… (1997), Zegar astronomiczny w kościele Mariackim w Gdańsku (1998 i 2015), Legendy dawnego Gdańska (2005 i 2011), Krzyże Farnej Wieży (2007), Opowieści Starego Gdańska (2009), Gdański Król Żurawi (2010), Od Gyddanyzc do Wielkiego Gdańska (2011), Gdańskie Spichlerze – piękno zapomniane (2011), Złota Kamieniczka i jej mieszkańcy (2012), W ratuszowych izbach (2013), Sonety greckie (wyd. II, 2013), Sto jeden razy Gdańsk (2017). W innych wydawnictwach wyszły drukiem m.in.: Z uśmiechem przez Gdańsk (1967 i 2004), Sonety greckie (1983), Kościół Św. Katarzyny w Gdańsku (1987), Tajemnice złotej wódki (1997), Jak do Gdańska nie przyjechał Jan Sebastian Bach (2000), Dzieciństwo i młodość Daniela Gabriela Fahrenheita (2002), Gdańskie zegary, dzwony i karyliony (2003), Mr. Fahrenheit, dżentelmen z Gdańska (2005), przewodnik Gdańsk (2008), Sulmin – niezwykłe dzieje podgdańskiej wsi (2009), Z dziejów gdańskiej nauki i techniki (2014).