Opis

(Nie)męskość w tekstach kultury XIX –XXI wieku

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Autor: Barbara Zwolińska, Krystian Maciej Tomala (red.)

 

Obszerna praca zatytułowana (Nie)męskość w tekstach kultury XIX–XXI wieku jest efektem współpracy wielu badaczy zainteresowanych problematyką męskości, która stała się przedmiotem badań w polskiej humanistyce stosunkowo niedawno. Struktura całości tomu jest dobrze pomyślana i podzielona, zwłaszcza że składa się nań bardzo dużo tekstów, których przedmiotem są punktowe analizy, często dotyczące pojedynczych tekstów, zagadnień czy też fenomenów kulturowych.

Wychodząc od operacyjnych pojęć męskości i (nie)męskości kolejne rozprawy zawarte w tej księdze, a poświęcone teorii, literaturze polskiej i obcej, dramatowi, teatrowi, a nawet operetce, w oryginalny sposób penetrują różnorodne zakamarki kultury. Studia nad męskością w Polsce znajdują się nadal w fazie wstępnego rozwoju. Zrobiono już wiele, ale zasadnicza praca jest dopiero do wykonania. Myślę, że niniejsza publikacja w znaczący sposób do tego rozwoju się przyczyni, ponieważ czytelnicy znajdą tu wiele pomysłów, które mogą inspirować i które mogą zostać szeroko rozwinięte. Jestem pewien, że w dorobku Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego będzie to jedna z cenniejszych pozycji.

Z recenzji prof. dr. hab. Adama Dziadka

Spis treści

Barbara Zwolińska, Krystian Maciej Tomala

Wstęp. Hegemonia czy kryzys męskości? ………… 9

I. Niemęskość jako kategoria badawcza – teorie i praktyki

Maciej Duda

Badania nad mężczyznami w Polsce, czyli o hegemonii struktury ……. 11

II. Chłopięce przygody męskości

Mateusz Skucha

„Gdybym nie tępił mego diabła w zgaszeniach przygód ulicznych”.

Dojrzewanie do męskości w Dziejach mężczyzny

Gustawa Olechowskiego ……………. 23

Sonia Czaplewska

Męskość w serii podręczników „Nasz elementarz”

wydanych w 2014 roku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej ……. 38

Paulina Osak

Wychowanie do „rycerskiej męskości” na przykładzie

tekstów kultury omawianych na lekcjach języka polskiego

w szkole podstawowej ……………. 48

Anna Pigoń

Pomiędzy Darcym a Heathcliffem. O męskim bohaterze

w powieściach New Adult …………… 60

III. Męskość przełomu. Przełom męskości – wiek XIX

Tomasz Kaliściak

Małżeństwa jednoduszne. O związkach

braterstwa w literaturze XIX wieku ………… 69

Diana Saniewska

„Miękkie style zachowań”, czyli o ojcostwie

w epistolografii romantycznej (Byron i córki) ……….. 80

Magdalena Kreft

„Nie ma już mężczyzn!… Mężczyzny!… Mężczyzny!…”.

„Kryzys męskości” według Bolesława Prusa (na przykładzie Lalki) ……. 93

Katarzyna Mróz

Agresja i dominacja. Stereotypy męskości

w Wirach Henryka Sienkiewicza …… 102

IV. (Nie)męskość militarna. Myśliwy – ułan – partyzant

Izabela Morska

Homo Venatus. Świadomość myśliwego

w opowiadaniach Juliana Ejsmonda ………… 113

Tomasz Tomasik

Ułan jako polski fantazmat męskości militarnej ………. 135

Krystian Maciej Tomala

Wojna jako kastracja. (Nie)męskość „somatyczna”

w (po)wojennej prozie Tadeusza Różewicza ………. 146

V. (Nie)męskość między wojnami

Wojciech Śmieja

Dygresje na temat kampowania męskości.

O Dygresjach na temat kaloszy Michała Choromańskiego ……. 158

Marcin Całbecki

Ojciec i Wielka Kobiecość. Antropologia płci

w opowiadaniu Manekiny Brunona Schulza ………. 171

Dariusz Szczukowski

„Takie pół porcji mężczyzny”.

Bolesław Leśmian i (nie)męskość ………….. 182

Gaweł Janik

(Nie)męskie przyjaźnie i relacje substytucyjne

w Niekochanej Adolfa Rudnickiego ……… 194

Anna Wotlińska

Mężczyzna uwikłany w zmianę. Teoria Marii Grossek-Koryckiej

sformułowana w cyklu publicystycznym Świat kobiecy ……. 205

VI. Narracje (nie)męskości – wiek XX i XXI

Błażej Warkocki

Niemęskość i morze. Gombrowicz wobec Conrada i Melville’a ….. 214

Anna Nadrowska

Męskość w służbie ideologii. Obraz przodownika pracy

w polskiej prozie socrealistycznej ……………. 224

Przemysław Górecki

Wódz znaczy mężczyzna. O splocie polityki z męskością

w Absolutnej amnezji Izabeli Filipiak ………. 236

Feliks Tomaszewski

Zmęczony macho. Mężczyźni i męskość

w pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego ……… 244

Klaudia Renusch

Mizogin i seksista? Sławomira Mrożka problemy z kobietami ……. 254

Aleksander Wandtke

Projekt melancholijny Marka Bieńczyka w Terminalu,

czyli próba diagnozy ponowoczesnej tożsamości mężczyzny ….. 263

Magdalena Basińska

Handel i (nie)męskość? Uwagi na marginesie lektury

wybranych polskich powieści współczesnych ………. 274

Katarzyna Sosnowska–Rama

„Jak strucla zasupłany”? Kategoria męskości

w poezji, kolażach i felietonach Wisławy Szymborskiej ….. 285

VII. Być albo nie być… mężczyzną. Męskość performatywna

Anna Reglińska–Jemioł

Meandry (nie)męskości na scenie baletowej

początku XIX wieku – zarys problematyki ……….. 298

Barbara Świąder–Puchowska

Hamlet chłopcem, kobieta Hamletem – bohater Szekspira

w polskim teatrze najnowszym ……… 307

Elżbieta Mikiciuk

Książę Lew Myszkin – bohater „poza płcią”?

Uwagi na marginesie spektaklu Igora Gorzkowskiego Idiota

według powieści Fiodora Dostojewskiego ……….. 317

Anna Bielak

Oblubienica Pana: uwodziciel mimo woli …. 330

Agnieszka Jezierska–Wiśniewska

Odkrywanie niemęskości. Mężczyzna bez protez

w Brzemiennej Madonnie Petera Henischa ……… 339

Tomasz Kaczmarek

Poskromienie mężczyzny, czyli motyw walki płci

w dramacie francuskim XX wieku …….. 351

Martyna Werra

Przystojni jak diabli. Draco in Leather Pants

jako zjawisko fandomowe ………… 360

Ks. Andrzej Draguła

Ekstremalna Droga Krzyżowa.

Stary czy nowy model duchowości męskiej? …….. 368

Patrycja Saniewska

Inny mężczyzna? Obraz płci męskiej w wypowiedziach

mężczyzn z niepełnosprawnością intelektualną ……. 380

VIII. Homo (nie)wiadomo? – męska homotekstualność

Dominik Dziedzic

Transfiguracje męskości poprzez pożądanie homoerotyczne

w przyjaźniach romantycznych Hansa Christiana Andersena ……. 393

Andrzej S. Dyszak

Kochankowie ze Stawiska. Językowy obraz uczuć

Jarosława Iwaszkiewicza w jego listach

do zmarłego Jurka Błeszyńskiego ………. 408

Barbara Zwolińska

O wstydzie homoseksualisty w listach

i opowiadaniach Jarosława Iwaszkiewicza …….. 422

Dezydery Barłowski

Homoerotyczne aspekty polskiego nacjonalizmu.

O (nie)męskościach w powieści Romana Dmowskiego

W połowie drogi …… 436

Ewa Kuliś

Czy istnieje „polska poezja gejowska”? ………. 449

Matylda Zatorska

„Nie jesteś nawet mężczyzną”. Homoseksualni władcy

w najnowszej polskiej powieści historycznej …….. 460

Sebastian Zacharow

Jak po męsku odnaleźć siebie i odzyskać miłość

swojego (nie)mężczyzny – poetyka Hosanny

Michela Tremblaya ……………. 470

Michał Wróblewski

Cień niemęskości Jerzego Prokopiuka ……….. 479

Indeks osób ……………. 487