Opis
Muzykoterapia po udarze mózgu. Wpływ na funkcjonowanie psychiczne i na jakość życia
Autor: Ilona Poćwierz-Marciniak
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Czy regularny udział w muzykoterapii indywidualnej umożliwia poprawę nastroju i oddziałuje korzystnie na funkcjonowanie psychiczne osób po udarze mózgu?
Książka jest poświęcona tematyce udaru mózgu i procesu adaptacji do jego następstw. Główny nacisk w rozważaniach położono na przestudiowanie zagadnień związanych z wieloaspektowym oddziaływaniem muzyki i muzykoterapii na zdrowie człowieka. Ponadto przedstawiono tu przegląd zarówno polskich, jak i światowych badań mających na celu odkrywanie roli muzykoterapii w rehabilitacji neurologicznej. Analizy koncentrowały się w szczególności wokół zagadnienia wpływu muzykoterapii na wybrane aspekty funkcjonowania psychologicznego osób po udarze mózgu będących w trakcie rehabilitacji.
Spis Treści
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1. Udar mózgu i jego konsekwencje . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1.1. Definicja, rodzaje i czynniki ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1.1.1. Udary niedokrwienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.1.2. Udary krwotoczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.1.3. Czynniki ryzyka udarów mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1.1.4. Epidemiologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
1.2. Konsekwencje udaru mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
1.2.1. Zaburzenia czucia i ruchu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.2.2. Zaburzenia funkcji poznawczych i wykonawczych . . . . . . . . 21
1.2.3. Zaburzenia emocjonalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.3. Proces adaptacji do konsekwencji udaru mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . 33
1.3.1. Obraz psychologiczny osoby z niepełnosprawnością
nabytą po udarze mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
1.3.2. Stadialne koncepcje adaptacji do niepełnosprawności . . . . . . 36
1.3.3. Rola akceptacji w przystosowaniu się
do niepełnosprawności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
1.3.4. Radzenie sobie z niepełnosprawnością . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
1.4. Udar mózgu a jakość życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
2. Oddziaływanie muzyki i muzykoterapii na człowieka . . . . . . . . . . . . . . . 51
2.1. Biologiczne podstawy percepcji muzyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2.1.1. Budowa i funkcja narządu słuchu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
2.1.2. Struktura dróg słuchowych i ośrodków podkorowych . . . . . . 53
2.1.3. Okolice korowe i inne obszary mózgowia zaangażowane
w przetwarzanie informacji słuchowych . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
2.2. Wpływ muzyki na zdrowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
2.2.1. Sfera biologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
2.2.2. Sfera psychiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
2.2.3. Sfera społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
2.2.4. Sfera ekologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
2.3. Definicje muzykoterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
2.4. Klasyfikacje muzykoterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
2.5. Podstawy teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
2.5.1. Kierunek psychofizjologiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
2.5.2. Kierunek psychoanalityczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
2.5.3. Kierunek behawioralny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
2.5.4. Kierunek poznawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
2.5.5. Kierunek humanistyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
2.5.6. Inne podejścia teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
2.6. Model Wizualizacji Kierowanej z Muzyką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
3. Muzykoterapia w rehabilitacji neurologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
3.1. Rehabilitacja neurologiczna i jej cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
3.1.1. Rehabilitacja jako forma pomocy osobom
niepełnosprawnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
3.1.2. Rehabilitacja neurologiczna po udarze mózgu . . . . . . . . . . . . 95
3.2. Koncepcja Muzykoterapii Neurologicznej i jej zastosowanie
u osób po udarach mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
3.2.1. Muzykoterapia w stanie wegetatywnym lub minimalnej
świadomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
3.2.2. Muzykoterapia w zaburzeniach funkcji ruchowych . . . . . . . 105
3.2.3. Muzykoterapia w zaburzeniach funkcji poznawczych
i wykonawczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
3.2.4. Zastosowanie muzykoterapii w celu emocjonalnego
przystosowania się do konsekwencji uszkodzeń mózgu
i podniesienia jakości życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
3.3. Mechanizmy neuropsychologiczne wyjaśniające korzystny
wpływ muzyki u osób po uszkodzeniach mózgu . . . . . . . . . . . . . . 124
4. Metodologia badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
4.1. Cele badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
4.2. Pytania i hipotezy badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
4.3. Zmienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
4.4. Hipotezy operacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
4.5. Narzędzia badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
4.5.1. Pomiar jakości życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
4.5.2. Pomiar funkcjonowania emocjonalnego . . . . . . . . . . . . . . . . 136
4.5.3. Pomiar akceptacji choroby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
4.5.4. Pomiar umiejscowienia kontroli zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4.5.5. Pomiar stylu radzenia sobie z chorobą . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4.5.6. Pomiar funkcji ruchowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
4.5.7. Pomiar nastroju w grupie eksperymentalnej . . . . . . . . . . . . . 138
4.5.8. Pomiar poziomu wsparcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
4.6. Procedura i uczestnicy badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
4.6.1. Procedura badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
4.6.2. Uczestnicy badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
4.7. Opis użytego w badaniach programu muzykoterapii
indywidualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
4.7.1. Podstawy teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
4.7.2. Cele krótko- i długoterminowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
4.7.3. Przebieg i metody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
5. Analiza wyników badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
5.1. Weryfikacja istotności wpływu uczestnictwa w programie
muzykoterapii na mierzone aspekty funkcjonowania
psychologicznego i ruchowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
5.1.1. Ocena jakości życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
5.1.2. Funkcjonowanie emocjonalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
5.1.3. Akceptacja choroby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
5.1.4. Umiejscowienie kontroli zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
5.1.5. Styl radzenia sobie z chorobą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
5.1.6. Poziom funkcji ruchowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
5.2. Weryfikacja istotności wpływu uczestnictwa w programie
muzykoterapii na nastrój w grupie eksperymentalnej . . . . . . . . . . . 207
5.3. Weryfikacja istotności wpływu uczestnictwa w programie
muzykoterapii na mierzone aspekty funkcjonowania
psychologicznego i ruchowego w zależności od strony udaru . . . . 215
5.4. Wsparcie a mierzone aspekty funkcjonowania psychologicznego
i ruchowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
5.5. Analiza jakościowa refleksji wybranych osób z grupy
eksperymentalnej wypowiadanych pod wpływem muzyki . . . . . . 244
5.5.1. Maria R. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
5.5.2. Henryk R. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
5.5.3. Jerzy K. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
5.5.4. Tadeusz K. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
5.5.5. Cytaty innych wybranych uczestników muzykoterapii . . . . 267
5.5.6. Komentarz do zacytowanych wypowiedzi uczestników
muzykoterapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
5.6. Podsumowanie wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
5.6.1. Funkcjonowanie psychologiczne i ruchowe po udarze
mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
5.6.2. Muzykoterapia a funkcjonowanie psychologiczne
i ruchowe po udarze mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
5.6.3. Muzykoterapia a poprawa nastroju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
5.6.4. Lateralizacja udaru mózgu a oddziaływanie muzykoterapii . 291
5.6.5. Rola wsparcia w funkcjonowaniu psychologicznym
osób po udarze mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
6. Interpretacja i dyskusja wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
Aneks 1
Autorska Skala Nastroju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
Aneks 2
Konspekty sesji muzykoterapeutycznych zastosowanych w autorskim
programie muzykoterapii indywidualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
Spis wykresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
Spis rysunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.