Przeciwerozyjna funkcja lasów glebochronnych

Książka stanowi pierwsze tak szerokie ujęcie zagadnień dotyczących stanu i znaczenia lasów glebochronnych w Polsce. Na przykładzie obszarów zarządzanych przez RDLP w Toruniu dokonano oceny zmian struktury lasów uznanych prawnie za glebochronne na przestrzeni ostatniego 29-lecia. Scharakteryzowano również ich rolę i skuteczność w zapobieganiu erozji oraz wpływ na fizyczne i chemiczne właściwości gleb.

SPIS TREŚCI
WSTÊP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1. PRZEGL¥D LITERATURY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1.1. Erozja gleb i jej formy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1.2. Czynniki wp³ywaj¹ce na nasilenie erozji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.2.1. Czynniki erozji wodnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.2.2. Czynniki erozji wietrznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1.3. Erozja gleb w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1.4. Rola lasów w ograniczaniu erozji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
1.5. Rozwój ochronnych funkcji lasu w ujêciu historycznym . . . . . . . . . . . 26
1.6. Lasy glebochronne w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
2. CEL PRACY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3. MATERIA£ I METODY BADAÑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.1. Charakterystyka obszaru badañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.2. Metody badañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
4. WYNIKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
4.1. Zagro¿enie gleb erozj¹ wodn¹ i wietrzn¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
4.2. Zmiany struktury powierzchniowo-mi¹¿szooeciowej lasów
glebochronnych w latach 1985–2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
4.3. Rozmieszczenie lasów glebochronnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
4.4. Typy siedliskowe lasów glebochronnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
4.5. Sk³ad gatunkowy i struktura wiekowa lasów glebochronnych . . . . . . 78
4.6. Wp³yw lasów glebochronnych na w³aoeciwooeci gleb na stokach
zagro¿onych erozj¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
4.6.1. Budowa profilu glebowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
4.6.2. Sk³ad granulometryczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
4.6.3. Mi¹¿szooeæ poziomu próchnicznego i zawartooeæ
materii organicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
4.6.4. W³aoeciwooeci chemiczne i fizykochemiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
5
4.7. Rola lasów glebochronnych w ograniczaniu strat gleby
wed³ug modelu USLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
4.8. Wp³yw lasu glebochronnego na w³aoeciwooeci gleb zagro¿onych
erozj¹ eoliczn¹ w skali pola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
5. DYSKUSJA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
6. WNIOSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
STRESZCZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
SUMMARY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124