Polski bez barier

Opis

Polski bez barier

Autor: Zofia Pomirska

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Dr hab. Zofia Pomirska, językoznawca, dydaktyk, adiunkt w Zakładzie Polonistyki Stosowanej Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, autorka programów i podręczników szkolnych do języka polskiego oraz publikacji z zakresu dydaktyki języka polskiego, współpracownik ośrodków doskonalenia nauczycieli, specjalista zarządzania projektami.

Książka Zofii Pomirskiej jest z pewnością ważną pozycją zarówno dla praktyków, jak i lingwodydaktyków, dotyczy bowiem problemów, z którymi polska szkoła mierzy się od lat. Ciągle szuka się odpowiedzi na pytania, czym są specyficzne trudności w uczeniu się, kim jest uczeń o specjalnych wymaganiach edukacyjnych, jak te wymagania definiować, jak realizować i wreszcie, jak oceniać tę realizację. Szczególnie dużo wątpliwości, uprzedzeń i mitów narosło wokół specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania. Dysleksja w powszechnym odbiorze często kojarzy się nie tyle z problemami uczniów nią dotkniętych oraz szukaniem środków zaradczych, ile z chęcią wykorzystania tego zjawiska (niejednokrotnie uważanego za fikcyjne) do nieuczciwego wobec innych uczniów obniżania wymagań. Tym bardziej cenne jest ciągłe badanie i objaśnianie specyfiki tego typu trudności oraz poszukiwanie skutecznych rozwiązań dydaktycznych.

W tym zakresie przedstawiona do recenzji książka otwiera kolejne perspektywy tak badawcze, jak i praktyczne, wskazuje mianowicie na potrzebę inkluzji. Zjawisko włączania w powszechny system oświaty wszystkich uczniów, nie tylko niepełnosprawnych, ale także osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (dodajmy, że również dzieci z różnorodnymi doświadczeniami migracyjnymi) ma w założeniu skutecznie przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu. Takie podejście wymaga przebudowania myślenia o szkole jako instytucji. Autorka podkreśla, że ma być ona „szkołą dla wszystkich”, w myśl zasady, że „to nie uczeń ma dostosować się do wymagań szkoły, a szkoła do potrzeb ucznia”.

Z recenzji dr hab. Agnieszki Rypel, prof. UKW

Spis Treści:

Wstęp . .  9

Rozdział 1. Specyficzne trudności w uczeniu się . .. 13

1.1. Specyficzne trudności w uczeniu się – terminologia i systematyka . . 13

1.2. Dysleksja a specyficzne trudności w uczeniu się . 19

1.3. Ujęcia problemu dysleksji w pracach polskich badaczy . . 23

1.4. Typy dysleksji . .. 26

1.5. Procesy związane z czytaniem a bariery czytelnicze spowodowane

dysleksją rozwojową .. . 29

1.5.1. Problemy percepcyjne . .. 30

1.5.2. Problemy psychologiczne (motywacja i emocje) . .. 32

1.5.3. Problemy psycholingwistyczne (język, mowa i myślenie) . . . 35

1.6. Uczeń z dysleksją rozwojową w starszym wieku szkolnym .  . 42

Rozdział 2. Uczenie się w perspektywie konstruktywizmu . . . 47

2.1. Idea konstruktywizmu .  . 47

2.2. Wiedza i uczenie się w ujęciu kognitywnym .  . 53

2.3. Psychokulturowa koncepcja edukacji Jerome’a S. Brunera . . 58

Rozdział 3. Środowisko uczenia się wspierające edukację

uczniów z dysleksją . . . 67

3.1. Miejsce środowiska uczenia się w procesie dydaktycznym . . 67

3.1.1. Cele uczenia się . .. . 69

3.1.2. Treści kształcenia (nauczania/uczenia się) . .. 73

3.1.3. Sfera metodyczno-organizacyjna . . 79

3.1.4. Sfera środków dydaktycznych . .. 92

Rozdział 4. Ocenianie uczniów ze specyficznymi trudnościami

w uczeniu się . . . 99

4.1. Wyzwania związane z ocenianiem uczniów ze specyficznymi

trudnościami w uczeniu się . .. . 99

4.2. Ocenianie uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się

w świetle prawa oświatowego . . 104

4.3. Dostosowanie na egzaminach . . . 109

Rozdział 5. Podejście inkluzyjne w nauczaniu uczniów ze specyficznymi

trudnościami w uczeniu się czytania i pisania – w stronę szkoły bez barier . . . 113

5.1. Pojęcie inkluzji . . . 113

5.2. Idea inkluzji . . 115

5.3. Inkluzja w świetle aktów prawnych oraz dokumentów programowych . 118

5.4. Edukacja włączająca w polskim systemie oświaty . .. 124

5.5. Specjalne potrzeby edukacyjne a inkluzja . .  128

5.6. Ku rozwiązaniom praktycznym . .. 131

5.6.1. OLPINIADA . . 135

5.6.2. MIND . . . . 137

Zakończenie . .. 141

Bibliografia . .  . 143

Indeks osobowy . .  . 159