Podręcznik samodzielnej nauki księgowania ODDK

Opis

Podręcznik samodzielnej nauki księgowania

Autorzy: dr hab. Barbara Gierusz, prof. UG

Wydawca:  Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp z o.o.

 

Najczęściej wybierany podręcznik do nauki księgowości.

Podręcznik obejmuje podstawy rachunkowości rozszerzone o wybrane zagadnienia szczegółowe wchodzące w zakres rachunkowości finansowej.

Część pierwsza przeznaczona jest dla osób studiujących rachunkowość po raz pierwszy – wprowadza w sam przedmiot (zakres) rachunkowości, omawia fundamentalne zasady księgowości, zapoznaje z podstawowymi zasadami ewidencji księgowej.

W części drugiej omówiono wybrane problemy rachunkowości jednostek gospodarczych.

Zalety Podręcznika… wyróżniające go spośród innych, podobnych publikacji, to:

• szczegółowy komentarz do danego zagadnienia poparty licznymi przykładami i schematami księgowań;
• przejrzysty układ omawianych zagadnień, prosty i klarowny język;
• wielość przykładów ułatwiających zrozumienie danego zagadnienia; bogaty wybór zadań wraz z rozwiązaniami.

Wszystko to sprawia, że walory dydaktyczne tego podręcznika zostały docenione przez wielu wykładowców, nauczycieli i studentów.

Podręcznik uwzględnia stan prawny na wrzesień 2021 r.

Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach do nauczania zawodu technik ekonomista i technik rachunkowości na poziomie technikum i szkoły policealnej na podstawie opinii rzeczoznawców: mgr Barbary Bedlińskiej, mgr Małgorzaty Krzyżaniak, mgr Grażyny Jarosz i mgr Michała Ratajczaka. Numer dopuszczenia: 05/2007.

Z recenzji Małgorzaty Krzyżaniak (opinia merytoryczna):

• W ramach jednego podręcznika ujęto wszystkie treści kształcenia z zakresu rachunkowości przedsiębiorstw; zawarty materiał przekazany jest w sposób przystępny, zrozumiały.
• Każdy omawiany dział kończy się przykładami zastosowania wiedzy teoretycznej w sytuacjach praktycznych.
• Zaletą podręcznika jest odwoływanie się przy zdarzeniach gospodarczych do właściwych dokumentów księgowych.
• Zagadnienia są ilustrowane schematami, tabelami, co umożliwia uczniom zrozumienie poszczególnych treści i wyrobienie niezbędnych umiejętności.

Z recenzji Grażyny Jarosz (opinia dydaktyczna):

• Książka (…) jest przeze mnie wielokrotnie sprawdzona w praktyce zarówno w szkole jak i na kursach.

Treści podane są w sposób przejrzysty, w postaci zróżnicowanego zestawu schematów, tabel, punktów i podpunktów, ważniejsze pojęcia są wytłuszczone, łatwo można znaleźć potrzebne informacje. Można ją określić jako przyjazną dla ucznia i nauczyciela. Opinię taką potwierdzają również uczniowie, słuchacze i uczestnicy kursów, którzy mieli okazję już zetknąć się z tym podręcznikiem.

 

Spis Treści:

Wstęp . . . . . . . . . . . . .7

Część I

Podstawy rachunkowości

1. Rachunkowość jako część systemu informacyjnego przedsiębiorstwa . . . . . . . 11

2. Zasoby majątkowe i źródła ich finansowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.1. Charakterystyka zasobów majątkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.2. Źródła finansowania zasobów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3. Bilans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.1. Pojęcie, wymogi formalne i wzór bilansu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.2. Charakterystyka aktywów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

3.3. Charakterystyka pasywów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

3.4. Zasady sporządzania bilansu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

4. Zdarzenia gospodarcze i ich wpływ na składniki bilansu. . . . . . . . . . . . . 52

4.1. Pojęcie i cechy zdarzeń będących operacjami . . . . . . . . . . . . . . . 52

4.2. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

4.3. Typy zdarzeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

4.4. Dokumentacja operacji gospodarczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

5. Konto księgowe i jego rola w ewidencji operacji gospodarczych . . . . . . . . 64

5.1. Istota konta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

5.2. Formy i elementy konta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

5.3. Otwieranie i funkcjonowanie kont bilansowych . . . . . . . . . . . . . . 69

5.4. Zasada podwójnego zapisu i jej konsekwencje . . . . . . . . . . . . . . . 73

5.5. Zestawienie obrotów i sald oraz zamykanie kont księgowych . . . . . . 75

6. Dzielenie i łączenie kont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

6.1. Przyczyny dzielenia i łączenia kont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

6.2. Poziomy podział kont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

6.3. Podział pionowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

6.4. Pionowy podział konta „Wynik finansowy” – funkcjonowanie kont

wynikowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

6.5. Pionowy podział konta „Środki trwałe” – funkcjonowanie konta

„Umorzenie środków trwałych” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

6.6. Łączenie kont. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

7. Wynik finansowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

7.1. Kategorie kształtujące wynik działalności gospodarczej . . . . . . . . 109

7.2. Rachunek zysków i strat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

7.3. Wynik netto (działalność handlowa, usługowa, produkcyjna) . . . . . 123

8. Podstawowe zasady prowadzenia rachunkowości . . . . . . . . . . . . . . . . 138

8.1. Zakres rachunkowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

8.2. Opis przyjętych zasad rachunkowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

8.3. Prowadzenie ksiąg rachunkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

8.4. Wycena aktywów i pasywów oraz ich inwentaryzacja . . . . . . . . . . 144

8.5. Ochrona danych i archiwizowanie ksiąg rachunkowych. . . . . . . . . 152

Część II

Wybrane problemy rachunkowości finansowej

1. Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa

finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

1.1. Rozliczenia gotówkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

1.2. Rozliczenia bezgotówkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

1.3. Inne środki pieniężne i inne aktywa pieniężne . . . . . . . . . . . . . . 166

1.4. Kredyty bankowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

1.5. Weksle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

1.6. Krótkoterminowe papiery wartościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

2. Rozrachunki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

2.1. Klasyfikacja i zasady ewidencji rozrachunków . . . . . . . . . . . . . 186

2.2. Rozrachunki publicznoprawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

2.3. Rozrachunki z tytułu VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

2.4. Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

2.5. Rozrachunki z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych . . . . . . . . . . 197

2.6. Odpisy aktualizujące należności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

3. Obrót materiałowy i towarowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

3.1. Pojęcie i klasyfikacja materiałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

3.2. Przekroje ewidencji zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

3.3. Poziomy cen stosowanych do wyceny bilansowej oraz ewidencji

obrotu materiałowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

3.4. Rodzaje cen ewidencyjnych materiałów. . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

3.5. Zakup materiałów i jego rozliczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

3.6. Ewidencja rozchodu materiałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

3.7. Obrót towarowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

4. Aktywa trwałe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234

4.1. Środki trwałe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

4.2. Środki trwałe w budowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

4.3. Wartości niematerialne i prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

4.4. Długoterminowe aktywa finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

5. Wynagrodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282

5.1. Pojęcie wynagrodzeń i ich rodzaje oraz dokumentacja . . . . . . . . . . 282

5.2. Ewidencja wynagrodzeń i narzutów na wynagrodzenia. . . . . . . . . . 286

6. Ewidencja i rozliczanie kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

6.1. Pojęcie kosztów i ich klasyfikacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

6.2. Układy ewidencyjne kosztów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

6.3. Warianty ewidencji kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308

6.4. Rozliczenia międzyokresowe kosztów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

6.5. Ewidencja i rozliczanie kosztów – wariant I . . . . . . . . . . . . . . . 314

6.6. Ewidencja i rozliczanie kosztów – wariant II . . . . . . . . . . . . . . . 325

6.7. Ewidencja i rozliczanie kosztów – wariant III . . . . . . . . . . . . . . 341

7. Ogólne zasady kalkulacji oraz wycena produkcji niezakończonej . . . . . . . 347

8. Ewidencja produktów pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

9. Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem . . . . . . . . . . . . . . . . 360

9.1. Przedmiot i rodzaje sprzedaży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361

9.2. Ewidencja sprzedaży wyrobów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362

9.3. Ewidencja sprzedaży towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367

9.4. Sprzedaż materiałów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371

9.5. Pozostałe przychody operacyjne i pozostałe koszty operacyjne . . . . 372

9.6. Przychody finansowe i koszty finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . 376

9.7. Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe przychodów . . . . . . . . . . 380

10. Podatek dochodowy wpływający na wynik finansowy . . . . . . . . . . . . . 384

11. Wynik finansowy i jego podział . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391

11.1. Ustalenie wyniku finansowego w sposób zgodny

z kalkulacyjnym rachunkiem zysków i strat . . . . . . . . . . . . . . . 392

11.2. Ustalenie wyniku finansowego w sposób zgodny

z porównawczym rachunkiem zysków i strat . . . . . . . . . . . . . . 396

11.3. Rozliczenie wyniku finansowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

12. Kapitały (fundusze) zasadnicze i specjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

13. Sprawozdanie finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413

14. Zasady ewidencji księgowej podatku od towarów i usług . . . . . . . . . . . 422

14.1. Podmiotowy i przedmiotowy zakres opodatkowania.

Moment powstania obowiązku podatkowego. . . . . . . . . . . . . . . 422

14.2. Podstawa i stawki podatku VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424

14.3. Dokumentacja i ewidencja obrotu (faktura, ewidencja VAT)

w obrocie krajowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425

14.4. Ewidencja zakupu i sprzedaży w jednostkach dokonujących

wyłącznie czynności zwolnionych, wyłącznie czynności

opodatkowanych, zarówno zwolnionych,

jak i opodatkowanych VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

Rozwiązania zadań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437

Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499

Wykaz kont syntetycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534