Nauka prawa w Gdańsku w XX i XXI wieku

Opis

Nauka prawa w Gdańsku w XX i XXI wieku. Księga 50-lecia Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Autor: Wojciech Zalewski (red.)

 

Tom niniejszy stanowi próbę podsumowania mijającego półwiecza, dlatego zdecydowaliśmy się zamieścić w nim artykuły wcześniej opublikowane przez Autorów, które w ich ocenie stanowią ważny element prowadzonych przez nich badań naukowych, a całość  została podzielona tematycznie na jedenaście głównych rozdziałów, począwszy od historii prawa oraz teorii i filozofii państwa i prawa jako refleksji o tym, skąd się wzięło, po co jest i na czym się opiera prawo, poprzez poszczególne dogmatyki prawnicze, a skończywszy na prawie morskim, które jest swoiste dla gdańskiego Wydziału Prawa i Administracji i stanowi ważny od jego zarania element morskości naszej Alma Mater. Wszak na jej murach widnieje dewiza: In mari via tua. Wszystkie rozdziały zaczynają się od krótkiej historii katedr, z którymi byli i są związani Autorzy zamieszczonych w danym rozdziale artykułów, ułożonych według klucza chronologicznego z uwzględnieniem starszeństwa profesorów. W niniejszej Księdze bowiem każda Katedra dzieli się swoimi osiągnięciami. Co ważne, znalazły się tu opracowania publikowane już w pierwszych latach funkcjonowania Wydziału. Ponieważ pamiętamy również o tych profesorach, którzy od nas odeszli, zamieściliśmy w Księdze ich teksty. Choć nie ma wśród nas już tych znamienitych Profesorów, pozostał ich dorobek, który z dumą przypominamy. Mamy świadomość, że artykuły wcześniej publikowane, zwłaszcza z lat dawnych, nawet z czasu minionego ustroju, nie mogą pretendować do miana aktualnych, jeśli chodzi o stan prawny. Decydując się na taką ideę Księgi, mieliśmy jednak inny cel – przypomnieć wkład profesorów naszej uczelni, zarówno tych byłych, jak i obecnych, w rozwój nauki prawa w Gdańsku, co oddaje tytuł Księgi. Myślę jednak, że patrząc na nazwiska i dorobek wielu spośród zebranych tu Autorów, można pokusić się o stwierdzenie, że jest to wkład znacznie szerszy, niż sugerowałby sam tytuł.

 

Spis treści

Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego

po 50 latach (Wojciech Zalewski) 13

Nota edytorska 18

Wykaz skrótów 19

Rozdział I

Historia prawa

Katedra Historii Prawa (Tadeusz Maciejewski) 25

Zakład Prawa Rzymskiego (Beata J. Kowalczyk, Jacek Wiewiorowski) 49

Donald Steyer

Polityka morska państwa polskiego w latach 1918–1945 53

Edwin Rozenkranz

Wymiar sprawiedliwości. Rytuał i urządzenia wykonawcze

w gdańskim procesie karnym (kara śmierci) 63

Władysław Rozwadowski

Kognitor jako zastępca w procesie rzymskim 73

Andrzej Sylwestrzak

Metodologia przedmiotu historii doktryn politycznych i prawnych 85

Tadeusz Maciejewski

Studia z dziejów prawa i ustroju wybranych miast Europy (XVIII–XX w.) 103

Jacek Wiewiorowski

Classis seleucena – późnorzymska flota wojenna? 113

Michał Gałędek

Koncepcje i projekty nowego ustroju administracji

dla przyszłego Królestwa Polskiego. Cele, tezy i wnioski badawcze 127

Rozdział II

Teoria i filozofia prawa

Katedra Teorii i Filozofii Państwa i Prawa

(Magdalena Glanc-Żabiełowicz, Jarosław Niesiołowski) 143

Katedra Informatyki Prawniczej (Grzegorz Wierczyński, Wojciech Wiewiórowski) 157

Tomasz Langer

Maxa Webera koncepcja władzy, prawa i legitymizmu

a współczesna teoria państwa i prawa 163

Leszek Starosta

Regulacyjne i destrukcyjne sekwencje aktywności politycznej 177

Jolanta Jabłońska-Bonca

Poczucie bezpieczeństwa prawnego w negocjacjach

a problem kompetencji negocjacyjnych prawników 187

Jerzy Zajadło

Osoba czy rzecz – przyczynek do historii orzecznictwa

sądów amerykańskich w sprawach niewolniczych 213

Kamil Zeidler

Estetyka prawa: ekslibris prawniczy 233

Oktawian Nawrot

Modele wykładni funkcjonalnej bioprawa 247

Sebastian Sykuna

Etyka prawnicza i kodeksy etyki zawodowej 259

Grzegorz Wierczyński

Źródła informacji o prawie w świetle wyników badań empirycznych 275

Tomasz Widłak

Pojęcie międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości

na kanwie Hansa Kelsena projektu sądu światowego 287

Rozdział III

Prawo konstytucyjne

Katedra Prawa Konstytucyjnego i Instytucji Politycznych (Andrzej Szmyt) 307

Andrzej Pułło

Idea solidarności w systemie zasad konstytucyjnych 329

Andrzej Szmyt

Destrukcja Trybunału Konstytucyjnego w Polsce w świetle opinii Komisji Weneckiej 341

Krzysztof Grajewski

Przedterminowe zakończenie kadencji Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

w świetle art. 12 § 1 oraz art. 111 § 1 i § 4 nowej ustawy o Sądzie Najwyższym 359

Piotr Uziębło

Konstrukcja instytucji demokracji bezpośredniej w Konstytucji RP

na tle współczesnych rozwiązań ustrojowych 373

Marcin Michał Wiszowaty

Sprawiedliwość ślepa czy wrażliwa na kolory? Akcja afirmatywna a zasada równości

w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych

dotyczącym preferencji rasowych przy ubieganiu się o przyjęcie na studia 391

Anna Rytel-Warzocha

Kontrola konstytucyjności prawa przez sądy powszechne –

rozwiązania państw nordyckich 413

Rozdział IV

Prawo międzynarodowe i europejskie

Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego (Paweł Kwiatkowski) 429

Katedra Prawa Europejskiego i Komparatystyki Prawniczej

(Tomasz T. Koncewicz, Olga Śniadach, Krystyna Warylewska-Kamuś) 435

Katedra Praw Człowieka i Prawa Własności Intelektualnej

(Maciej Barczewski, Anna Podolska) 441

Remigiusz Zaorski

Międzynarodowy system ochrony biologicznych zasobów morza 449

Andrzej Straburzyński

Strefy rybołówcze 469

Zdzisław Brodecki

Słowianie w Unii Europejskiej 483

Krzysztof Drzewicki

Prawo do rozwoju – próba syntezy 499

Adam Wiśniewski

Sprawiedliwość a prawo międzynarodowe 523

Tomasz Tadeusz Koncewicz

Jak pisać o Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej

i jak rozumieć jego rolę w unijnym porządku prawnym? 543

Maciej Barczewski

Własność intelektualna na tle teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa 559

Katarzyna Łasak

Złe traktowanie dziecka w Europejskiej Karcie Społecznej

oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności 567

Monika Adamczak-Retecka

Czas na CAFE 587

Rozdział V

Prawo i postępowanie karne

Katedra Prawa Karnego Materialnego i Kryminologii (Jacek Potulski) 597

Katedra Prawa Karnego Procesowego i Kryminalistyki (Łukasz Cora) 609

Marian Cieślak

Zasada humanizmu jako naczelna dyrektywa w sferze prawa karnego 623

Henryk Popławski

Zagadnienie ryzyka z punktu widzenia odpowiedzialności karnej 645

Jan Grajewski

Węzłowe zagadnienia modelu postępowania przygotowawczego

w polskim procesie karnym 661

Mirosław Surkont

Zmiany dotyczące ochrony wolności w projekcie kodeksu karnego 679

Michał Wojciech Płachta

Zasady i przeszkody ekstradycyjne 693

Jarosław Warylewski

Podstawy filozoficzne kary 711

Wojciech Cieślak

O życzliwości i erudycji wśród prawników 727

Wojciech Zalewski

Sprawiedliwość „sprawiedliwości naprawczej” 737

Krzysztof Woźniewski

Zdolność karnoprocesowa uczestników procesu karnego 751

Sławomir Steinborn

Status osoby podejrzanej w procesie karnym

z perspektywy Konstytucji RP (uwagi de lege lata i de lege ferenda) 761

Jacek Potulski

Zakres pojęcia „dziecko” w kodeksie karnym 783

Rozdział VI

Prawo i postępowanie administracyjne

Katedra Prawa Administracyjnego oraz Katedra Postępowania Administracyjnego

i Sądowoadministracyjnego (Tomasz Bąkowski, Mariusz Bogusz) 807

Wacław Dawidowicz

Propozycja formuły badań nad prawem administracyjnym 829

Eugeniusz Bojanowski

Konstrukcja kompetencji organu administracji państwowej 835

Tomasz Bąkowski

Administracyjne prawo morskie – propozycja wydzielenia 843

Mariusz Bogusz

O formule „nieodwracalnego skutku prawnego”

w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a. – krytycznie 859

Radosław Giętkowski

Charakter prawny i próba definicji odpowiedzialności dyscyplinarnej 871

Rozdział VII

Prawo gospodarcze publiczne i ochrona środowiska

Katedra Prawa Gospodarczego Publicznego i Ochrony Środowiska (Maciej Nyka) 885

Zbigniew Jaśkiewicz

Rola prawa w kształtowaniu i realizacji polityki gospodarczej 897

Bronisław Jastrzębski

Rodowód i źródła współczesnej polityki rolnej i prawa rolnego 903

Janina Ciechanowicz-McLean

Zasady globalnego prawa środowiska 919

Andrzej Powałowski

Sprawiedliwość społeczna a działalność gospodarcza 933

Anna Dobaczewska

Harmonizacja przesłanek i zakresów odpowiedzialności

w europejskim systemie ochrony konkurencji 945

Maciej Nyka

Sprawiedliwość międzypokoleniowa w międzynarodowym prawie środowiska 961

Diana Trzcińska

Zagospodarowanie przestrzenne polskich obszarów morskich 981

Rozdział VIII

Prawo finansowe

Katedra Prawa Finansowego (Edward Juchniewicz) 995

Jadwiga Jaśkiewiczowa

Teoretyczne przesłanki stosowania podatków konsumpcyjnych

w systemach podatkowych 1009

Andrzej Drwiłło

Postępowanie antysubsydyjne w prawie Unii Europejskiej 1021

Jolanta Gliniecka

Podstawowe założenia prawa bankowego chroniące interesy banków i ich klientów 1033

Anna Jurkowska-Zeidler

Nowa globalna architektura finansowa 1051

Edward Juchniewicz

Stosunek prawnopodatkowy a handel elektroniczny 1065

Rozdział IX

Prawo i postępowanie cywilne

Katedra Prawa Cywilnego (Ewa Bagińska, Anna Sylwestrzak) 1081

Katedra Postępowania Cywilnego (Anna Machnikowska) 1097

Katedra Prawa Handlowego (Joanna Kruczalak-Jankowska) 1103

Alicja Kędzierska-Cieślak

Powiernictwo (próba określenia konstrukcji prawnej) 1115

Kazimierz Kruczalak

Wolność gospodarcza i jej ograniczenia w świetle Konstytucji RP 1127

Sławomir Dalka

Dowody w sądowym postępowaniu cywilnym 1139

Jerzy Ciszewski

Jakub Knabe

Tytuły egzekucyjne na podstawie art. 777 k.p.c. 1147

Ewa Bagińska

Rola i ewolucja punitive damages (odszkodowania karnego)

w prawie porównawczym 1157

Joanna Kruczalak-Jankowska

Umowa o zawieszeniu dochodzenia roszczeń (standstill agreement) 1175

Anna Machnikowska

Wolność i władza 1185

Dorota Maśniak

Rola państwa w rozwoju ubezpieczeń katastroficznych

na przykładzie rozwiązań prawnych dotyczących zarządzania ryzykiem powodzi 1201

Sylwia Majkowska-Szulc

Egzekwowanie prawa do prywatności w stosunku do operatorów

wyszukiwarek internetowych po wyroku Trybunału Sprawiedliwości

w sprawie Google Spain SL 1213

Anna Sylwestrzak

Dalszy zapis 1225

Rozdział X

Prawo pracy

Katedra Prawa Pracy (Maciej Łaga, Jakub Szmit, Michał Szypniewski) 1241

Czesław Jackowiak

Podstawowe problemy rekodyfikacji prawa pracy PRL 1255

Urszula Jackowiak

Sankcje zatrudniania kobiet przy pracach wzbronionych 1269

Lech Kaczyński

Układ zbiorowy pracy – problem konstytucyjny 1281

Jakub Stelina

Nowa koncepcja umowy o pracę na czas określony 1297

Alina Wypych-Żywicka

O relacji klauzul generalnych: „wypowiedzenie nieuzasadnione”

i „społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa” 1309

Monika Tomaszewska

Delegowanie pracowników – w poszukiwaniu równowagi

między swobodą świadczenia usług a ochroną praw pracownika 1321

Marcin Zieleniecki

Prawo do zabezpieczenia społecznego 1337

Rozdział XI

Prawo morskie

Katedra Prawa Morskiego (Dorota Pyć) 1359

Stanisław Matysik

Zarys rozwoju awarii wspólnej 1367

Jerzy Młynarczyk

Ze studiów nad historią polskiego prawa morskiego 1379

Wojciech Adamczak

Unifikacja zasad prawnych ratownictwa morskiego w skali międzynarodowej 1391

Dorota Pyć

100 lat od katastrofy „Titanica” – rozwój prawa bezpieczeństwa morskiego 1403