Multidimensional discourse in the fiction of Eva Figes

Opis

Multidimensional discourse in the fiction of Eva Figes

Autorzy: Małgorzata Godlewska

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Nadrzędnym celem proponowanej monografii jest przedstawienie twórczości współczesnej pisarki Brytyjskiej Evy Figes (1932-2012) na przykładzie wybranych powieści. Głównym aspektem analizowanych utworów jest ich wielowymiarowość osiągnięta poprzez dyskurs intertekstualny na poziomie tekst – tekst, tekst – gatunek oraz tekst – rzeczywistość. Aby ukazać indywidualne sposoby tworzenia sensów w utworach Figes należy spojrzeć na nie jako na tkankę intertekstualnych nawiązań i pokazać jak funkcjonują w utworach. Metodologia mojej pracy opiera się w dużym stopniu na koncepcji dialogu Bachtina, polifonii, karnawałowości oraz różnojęzyczności. Nawiązuję do różnych koncepcji intertekstualnych ze szczególnym wyróżnieniem założeń Gerarda Genetta, Ryszarda Nycza oraz ogólnych założeniach koncepcji feministycznej reprezentowanej przez Nancy Miller oraz Elaine Showalter. Opieram się również na pojęciu pamięci rozumianej jako pamięć kulturowa oraz historiograficzna a także diaspora. Wyróżnione pojęcia odnajdują odzwierciedlenie w analizowanych utworach i dopełniają ich interpretację. Część metodologiczna pracy stanowi zbiór najważniejszych teorii w zkresie badań nad intertekstualnością oraz pojęciem pamięci i może okazać się pomocną pomocą dydaktyczną dla studentów filologii angielskiej.

Eva Figes jest cenioną powieściopisarką oraz autorką rozpraw społecznych o silnym nurcie feministycznym. Pomimo wielu nagród, łącznie z prestiżową nagrodą the Guardian Fiction Prize za jedną z pierwszych powieści Winter Journey w roku 1967, jej utwory są znane i cenione głównie przez krytykę literacką. Analizę utworów Figes oparłam na nielicznych dostępnych opracowaniach powieści Figes w pracach zbiorowych dotyczących literatury współczesnej oraz artykułach w czasopismach popularnych i recenzjach. Do tej pory opublikowano jedną pracę monograficzną dotyczącą twórczości autorki, która jest analizowana ściśle z perspektywy teorii traumy. Niniejsza monografia poszerza spojrzenie na twórczość pisarki wskazując na wielowymiarowość jej utworów osiągniętą poprzez dyskurs intertekstualny z licznymi utworami poetyckimi i prozaicznymi oraz przez różnorodność gatunkową i językową. W twórczości pisarki można wyróżnić cztery podstawowe okresy twórczości, które ukazują dominujące trendy i zmieniające się zainteresowania w jej utworach reprezentowanych przez cztery wyróżnione powieści.

Wszystkie powieści Evy Figes przedstawiają świadomość człowieka wyobcowanego w społeczeństwie. Protagonista, głównie kobieta, został odsunięty lub opuszczony przez społeczeństwo ze względu na swoją inność. Figes wykorzystuje zapożyczone motywy i różnorodne gatunki w zmienionej formie, nadając im swój własny charakter i nowe znaczenia dzięki umieszczeniu hipotekstów w nowym kontekście. Dzięki nawiązaniom do innych utworów, Figes wpisuje literaturę kobiecą do kanonu literatury światowej spisując nową wersję historii z uwzględnieniem perspektywy kobiecej.

INTRODUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Main Stages and Common Issues in Figes’s Literary Career . . . . . . . 13

Chapter 1

THEORETICAL BACKGROUND . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

The Origin of Intertextuality: Dialogism . . . . . . . . . . . . . . . 21

Julia Kristeva’s Concept of Textual Processes . . . . . . . . . . . . 26

Gérard Genette’s Phenomenon of Transtextuality . . . . . . . . . . 30

The Theory of Gynocriticism and Intertextuality . . . . . . . . . . 33

Polish Studies and the Concept of Intertextuality . . . . . . . . . . 36

The Notion of Memory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

The Historiographical Memory Concepts

of Pierre Nora and Paul Ricoeur . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Jan Assmann’s Concept of Cultural Memory . . . . . . . . . . . . 41

The Individual Model of Literary Interpretation . . . . . . . . . . . . 43

The Concept of Memory and the Model of Intertextuality . . . . . . 43

The Hermeneutical Approach and the Model of Intertextuality . . . . 46

Chapter 2

AN INTERTEXTUAL MOSAIC IN FIGES’S EARLY NOVEL . . . . . 51

Intertextual Dialogue with Doris Lessing’s The Golden Notebook . . . . . 52

The Vision of a Patriarchal Society and Jane Austen’s Intertext . . . . . . 56

The Idealised Visions of the Past . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Modernist Intertexts in Nelly’s Version . . . . . . . . . . . . . . . . 65

The Novel’s Title and Its Intertextual Referent . . . . . . . . . . . . 67

The Carnivalesque Aspects of the Novel . . . . . . . . . . . . . . . 71

Architextuality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

Versions of Memory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Chapter 3

THE ASPECT OF LIGHT AND SHADOW

IN THE CONSTRUCTION OF THE WORLD IN FIGES’S LIGHT . . . 89

The Composition of the Novel and Ekphrasis . . . . . . . . . . . . . 91

The Motif of Light and Shadow in the Composition of the Novel . . . . . 93

Dialogue and Monologue in the Text . . . . . . . . . . . . . . . . 95

Intertextual Discourse with Four Quartets . . . . . . . . . . . . . . 97

The Recurrent Motif of Light and the Characters’ Worldviews . . . . . . 101

Intertextual References to Virginia Woolf ’s To the Lighthouse . . . . . . 107

The Question of Art and the Artist . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

Chapter 4

GHOSTS: THE HUMAN STRUGGLE

AGAINST THE FLOW OF TIME . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Terminological Confusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

The Temporal Setting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

The Poem’s Intertextual Reference to T.S. Eliot’s The Waste Land . . . . . 129

Recurrent Motifs as Connectors between Past and Present . . . . . . . 132

The Motif of Wind and the Dialogue

with Virginia Woolf ’s The Waves . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Biblical Motifs in the Setting and Depiction

of the Protagonist’s Self-Exploration . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

The Motif of Snow and the Two-Fold Aspect of Memories . . . . . . . 150

The Relation between the First and Last Chapters

of the Prose Poem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Chapter 5

HISTORY AND FICTION IN THE PROCESS

OF RECOVERING LOST CHILDHOOD . . . . . . . . . . . . . . 163

Dualism of the Novel and the Question of Genre . . . . . . . . . . . 164

Autobiography and Its Types . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Fairy Tales: Functions, Patterns, Theoretical Background . . . . . . 167

Fairy Tales and Autobiography in the Creation

of the Novel’s Fictional Reality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

Fairy Tale Model of the World . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

Time and Timelessness: Features of Tales in Figes’s Narration . . . . 172

The Dominance of the Mythical Sphere of Fairy Tales . . . . . . . . . 173

The Impairment of the Fairy Tale Model of the World:

The Question of the Setting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

The Convergence of the Historical Dimension

with the Mythical Sphere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

Parallelism of Fairy Tales and Autobiography . . . . . . . . . . . . . 184

The Development of the Historical Plane of Narration and Memoir . . . 191

The Functions of Fairy Tales and the Final Version of History . . . . . . 194

CONCLUSIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

REFERENCES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

GLOSSARY OF TERMS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221

ABBREVIATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224