„Administratywizacja” prawa karnego czy „kryminalizacja” prawa administracyjnego?

Opis

„Administratywizacja” prawa karnego czy „kryminalizacja” prawa administracyjnego?

autor: Mariusz Bogusz, Wojciech Zalewski (red.)

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

 

Opracowanie przedkładane Czytelnikom jest poświęcone aktualnemu i żywo dyskutowanemu zjawisku kwalifikowania przez ustawodawcę niektórych typów nagannych zachowań jako deliktów administracyjnych, w tym także w drodze konwersji przestępstw i wykroczeń, w delikty administracyjne. Konsekwencją tego zjawiska jest wyposażanie organów administracji publicznej w kompetencje do wymierzania kar administracyjnych w formie decyzji administracyjnych, wydawanych w trybie postępowania administracyjnego.

Kary administracyjne nierzadko charakteryzują się znacznym poziomem dolegliwości (w pewnych przypadkach bywają nawet oceniane jako horrendalne), a ich orzekanie odbywa się bez konieczności zachowania gwarancji ochrony jednostki wypracowanych w obrębie prawa karnego materialnego i procesowego.

W tekstach składających się na niniejszą książkę omówiono węzłowe zagadnienia teoretyczne i praktyczne oraz ryzyka związane z „przenoszeniem” funkcji penalnej z płaszczyzny prawa karnego na płaszczyznę prawa administracyjnego. Istotnym wątkiem rozważanym w opracowaniach było poszukiwanie standardów ochrony jednostki przy wymierzaniu kar administracyjnych. Książka adresowana jest do wszystkich, którzy zajmują się problematyką deliktów administracyjnych i kar administracyjnych tak w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym.

 

Spis treści

Wykaz skrótów 11

Wstęp 13

Część I

Problemy teoretyczne wymierzania kar i sankcji

przez administrację publiczną

Mariusz Bogusz

Delikt administracyjny i kara administracyjna

z perspektywy konstytucyjnej 19

1. Uwagi wstępne na temat sankcji w prawie administracyjnym 19

2. Przyczyny poszerzania się zakresu wykorzystania przez

ustawodawcę konstrukcji deliktu administracyjnego i kary

administracyjnej oraz rekomendacja Komitetu Ministrów Rady

Europy nr R (91) 1 z dnia 13 lutego 1991 r. w sprawie sankcji

administracyjnych jako reakcja na to zjawisko 20

3. Identyfi kacja ryzyka związanego z wykorzystaniem

przez ustawodawcę konstrukcji deliktu administracyjnego

i kary administracyjnej 24

4. Swoboda regulacyjna ustawodawcy przy tworzeniu typów

deliktów administracyjnych i określaniu kar administracyjnych

oraz ograniczenia tej swobody 25

5. „Zwierciadło przeszłości” i uwagi podsumowujące 36

Literatura 39

Radosław Giętkowski

Karnizacja odpowiedzialności dyscyplinarnej 41

1. Wprowadzenie 41

2. Wpływ prawa karnego procesowego na odpowiedzialność

dyscyplinarną 42

3. Wpływ prawa karnego materialnego na odpowiedzialność

dyscyplinarną 48

4. Podsumowanie 53

Literatura 54

Marta Kisielowska

Kilka uwag na temat pojęcia sankcji administracyjnej 57

1. Wstęp 57

2. Pogranicze prawa administracyjnego 58

3. Pojęcie sankcji a istota prawa administracyjnego 59

4. Sankcja – pojęcie niejednoznaczne 62

5. Pojęcie sankcji a multicentryczność systemu prawa 65

6. Sankcja a ochrona podmiotów zewnętrznych 72

7. Podsumowanie 73

Literatura 73

Wojciech Zalewski

Administratywizacja prawa karnego 75

1. Wstęp 75

2. U zarania administratywizacji prawa karnego 78

3. Administratywizacja jako forma abolicji prawa karnego?

O krytyce prawa karnego 87

4. Zmiany w prawie administracyjnym wskazujące

na administratywizację obszaru dotąd zarezerwowanego

dla prawa karnego 91

5. Podsumowanie 95

Literatura 97

Część II

Problemy wymierzania kar

przez administrację publiczną

na obszarze wybranych dogmatyk

Adam Bochentyn

Administracyjna kara pieniężna za uszkodzenie,

zniszczenie oraz za usunięcie drzewa lub krzewu

bez zezwolenia lub zgłoszenia. Wybrane zagadnienia 103

1. Wprowadzenie 103

2. Istota odpowiedzialności administracyjnej oraz

administracyjnej kary pieniężnej 104

3. Wpływ wyroku TK z dnia 1 lipca 2014 r., SK 6/12,

na ewolucję przepisów ustawy o ochronie przyrody 112

4. Zakres podmiotowy i przedmiotowy kary pieniężnej

za uszkodzenie, zniszczenie oraz za usunięcie drzewa

lub krzewu oraz problem podwójnego karania za usunięcie

drzewa lub krzewu 115

5. Okoliczności uniemożliwiające nałożenie administracyjnej

kary pieniężnej za uszkodzenie, zniszczenie oraz za usunięcie

drzewa lub krzewu 123

6. Wysokość administracyjnej kary pieniężnej za uszkodzenie,

zniszczenie oraz za usunięcie drzewa lub krzewu 126

7. Podsumowanie 128

Literatura 130

Krzysztof Kaszubowski

Administracyjna kara pieniężna za naruszenie

obowiązku sporządzania kwartalnych sprawozdań

przez podmioty opróżniające zbiorniki bezodpływowe 133

1. Wstęp 133

2. Zakres podmiotowy obowiązku przekazywania

sprawozdań 135

3. Charakter prawny terminu na przekazanie sprawozdań 142

4. Określenie wysokości sankcji za naruszenie obowiązku

przekazywania sprawozdań 144

5. Elementy decyzji o administracyjnej karze pieniężnej 149

6. Podsumowanie 150

Literatura 151

Przemysław Ostojski

Zasada lex mitior retro agit w postępowaniach

w sprawach administracyjnych kar pieniężnych 153

1. Uwagi wprowadzające 153

2. Zasada lex mitior retro agit w wybranych orzeczeniach

Trybunału Konstytucyjnego 156

2.1. Zastosowanie do wszystkich przepisów o charakterze

represyjnym 156

2.2. Zmiana prawa w toku instancji administracyjnej 158

2.3. Odwrócenie „domniemania” retrospektywnej mocy

prawa nowego 159

2.4. Nakaz stosowania ustawy względniejszej na gruncie

Ordynacji podatkowej 161

3. Wybór prawa „nowego” albo „starego” w doktrynie prawa

i orzecznictwie sądowoadministracyjnym 162

3.1. Stosowanie ustawy dawnej w razie wątpliwości 162

3.2. Uzasadnienie dla reguły aktualności

(retroakcja niewłaściwa) 164

3.3. Inne reguły rozstrzygania kwestii międzyczasowych 165

3.4. Stosowanie prawa z chwili wydania decyzji ostatecznej

i wyjątki od tej zasady 165

3.5. Zasada lex mitior retro agit 166

3.6. Odstąpienie przez ustawodawcę od obowiązku

wymiaru kary 168

4. Wnioski 169

5. Podsumowanie 171

Literatura 171

Ewa Sajek

Uprawnienia Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska

do odstąpienia od wymierzania administracyjnych

kar pieniężnych (zagadnienia wybrane) 175

1. Tytułem wstępu 175

2. Przykłady administracyjnych kar pieniężnych wymierzanych

przez WIOŚ 176

3. Procedura wymierzania administracyjnej kary pieniężnej

przez WIOŚ 178

4. Odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej w świetle Kodeksu

postępowania administracyjnego 179

5. Odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej uregulowane

w przepisach odrębnych (lex specialis w stosunku do Kodeksu

postępowania administracyjnego) oraz przykłady stosowania

tych przepisów w praktyce Pomorskiego Wojewódzkiego

Inspektora Ochrony Środowiska 182

6. Wybrane przykłady odstąpienia przez Pomorskiego

Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska od nałożenia

kary pieniężnej na podstawie Kodeksu postępowania

administracyjnego 184

7. Tytułem podsumowania 186

Dominika Tykwińska-Rutkowska

Administracyjne kary pieniężne w działalności orzeczniczej

Rzecznika Praw Pacjenta 189

1. Uwagi wprowadzające na temat Rzecznika Praw Pacjenta

i postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe

prawa pacjentów 189

2. Kary pieniężne orzekane przez Rzecznika Praw Pacjenta 194

3. Postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej

przez Rzecznika Praw Pacjenta 200

4. Uwagi podsumowujące 210

Literatura 212

CZĘŚĆ III

Problemy stosowania sankcji

na obszarze odpowiedzialności dyscyplinarnej

i porządkowej

Mariusz Kotulski

Przedawnienie w postępowaniu dyscyplinarnym

funkcjonariuszy ABW i AW 217

1. Odpowiedzialność dyscyplinarna 217

2. Funkcje odpowiedzialności dyscyplinarnej 221

3. Odrębność postępowania dyscyplinarnego 223

4. Władza dyscyplinarna w ABW i AW 224

5. Przedawnienie wszczęcia postępowania 226

6. Czynności wyjaśniające 229

7. Przedawnienie karalności 231

8. Podsumowanie 234

Literatura 236

Piotr Rączka, Karolina Rokicka-Murszewska

Charakter prawny odpowiedzialności porządkowej

w postępowaniu egzekucyjnym w administracji 237

1. Wprowadzenie 237

2. Przegląd przepisów kształtujących odpowiedzialność

porządkową i rodzaje sankcji w nich przewidzianych 240

3. Charakter i rola odpowiedzialności porządkowej

w administracyjnej procedurze egzekucyjnej 242

4. Różnice między odpowiedzialnością porządkową

a sankcjami karnymi 244

5. Dopuszczalność i zasadność stosowania przepisów

o karach administracyjnych z Kodeksu postępowania

administracyjnego do kary porządkowej 247

6. Podsumowanie 248

Literatura 249