www.zak24.pl
INTERNETOWA KSIĘGARNIA NAUKOWO - AKADEMICKA
Promocja!

Historia na ekranie Polski Ludowej

32,00  (w tym 5% VAT)

ISBN: 978-83-7865-557-2
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 304
Format: B5

 

Brak w magazynie

Opis

Historia na ekranie Polski Ludowej

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Autor: Piotr Kurpiewski

 

 

Na polskim rynku wydawniczym nie pojawiła się jak dotąd książka poświęcona polskim filmom historycznym z okresu PRL. Syntezy rodzimej X Muzy zawierają dużo informacji na temat związków kina i historii, jednak z racji swych ogólnych założeń, nie opisują tego interesującego tematu w sposób dogłębny i wyczerpujący. Polski film historyczny ma ponad stuletnią tradycję – pierwsze tego typu produkcje pojawiły się na ziemiach polskich jeszcze w czasach zaborów przed I wojną światową. W dwudziestoleciu międzywojennym rodzime kino wielokrotnie podejmowało historyczne wątki, a Józef Lejtes, uznawany za najważniejszego twórcę międzywojnia, traktował wycieczki w głąb polskiej przeszłości jako swoistą wizytówkę artystyczną. Kinematografia PRL opierała się w znacznym stopniu na poszerzonej refleksji historyczno-historiozoficznej i podczas tak długiego (jak na dzieje X Muzy) okresu historycznofilmowego  wyprodukowano w Polsce setki produkcji poświęconym refleksjom na temat bliższej i dalszej przeszłości. O dużej wadze kina historycznego Polski Ludowej może świadczyć również fakt, że na siedem Oscarowych nominacji w latach istnienia PRL, aż sześć dotyczyło filmów, dla których tłem były wydarzenia historyczne. Jednym z istotniejszych wątków książki będzie wskazanie i opisanie propagandowej funkcji kina historycznego PRL. Po 1989 roku historia nadal jest ważnym elementem rodzimej kinematografii, a od powstania w 2005 roku Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej widać, że tematyka historyczna jest jednym z głównych tematów poruszanych przez polskich twórców.

Monografia Historia na ekranie Polski Ludowej ma stanowić uzupełnienie luki na polskim rynku filmoznawczym. Szerokość tematyki (w PRL wyprodukowano kilkaset filmów historycznych) wymusza na autorze przyjęcie odpowiednich warunków metodologicznych w podziale materiału filmowego.

Spis treści
Uwagi wstępne ……………………………………………………………………………………………9
1. Cele badawcze, stan badań, źródła wykorzystane w książce,
konstrukcja rozprawy, selekcja materiału analitycznego ……………………………10
2. Film historyczny – trudności z gatunkową definicją. Stan badań dotyczący
związku filmu i historii ……………………………………………………………………………14
3. Polityka historyczna Polski Ludowej – tematy wiodące.
Doktrynalne aspekty polityki historycznej PRL ………………………………………….27
4. Z dziejów polskiego filmu historycznego przed 1939 rokiem.
Odrodzenie polskiej kinematografii po drugiej wojnie światowej …………………31
4.1. Kino historyczne – pierwsze próby na ziemiach polskich
w latach 1912–1918 …………………………………………………………………………32
4.2. Polski film historyczny w dwudziestoleciu międzywojennym ………………..33
Rozdział 1. „Chłop potęgą jest i basta!” – polska kinematografia historyczna
w czasach realizmu socjalistycznego oraz w okresie przełomu
Października ’56 (1949–1956/1957) ……………………………………………………………..39
1. Powstanie kinematografii Polski Ludowej w latach 1945–1949……………………39
2. Kontekst historyczny epoki, polityka historyczna w czasach stalinizmu ………40
3. Moniuszko w czerwonej Halce …………………………………………………………………44
3.1. Kulisy realizacji Warszawskiej premiery ……………………………………………..45
3.2. Recepcja Warszawskiej premiery ……………………………………………………….46
3.3. Stanisław Moniuszko twórcą ludowym, arcyludowym… ……………………….49
4. Fryderyk Chopin i jego rewolucyjny entourage …………………………………………..53
4.1. Kulisy realizacji Młodości Chopina ……………………………………………………..53
4.2. Recepcja Młodości Chopina ……………………………………………………………….55
4.3. Fryderyk Chopin dojrzewa do rewolucyjnych czynów… ………………………..57
5. „Nad Czorsztynem się błyska. O Kostce-Napierskim
opowieść (nie)prawdziwa” ………………………………………………………………………69
5.1. Kulisy realizacji Podhala w ogniu ……………………………………………………….71
5.2. Recepcja Podhala w ogniu w prasie ……………………………………………………75
5.3. Kostka-Napierski – niestrudzonym bojownikiem
o wolność dla chłopów …………………………………………………………………….76
6. Wnioski …………………………………………………………………………………………….79
7. Film historyczny lat pięćdziesiątych – uwagi na temat estetyki
i cech wyróżniających ………………………………………………………………………80
Rozdział 2. Polskie kino historyczne „małej stabilizacji” (1956/57–1971) …………84
1. Kontekst historyczny, polityka historyczna ekipy Władysława Gomułki ………..84
2. W cieniu uchwały… Uchwała Sekretariatu KC a model kina historycznego
w Polsce w latach sześćdziesiątych …………………………………………………………86
3. Krzyżacy – pierwszy supergigant polskiej kinematografii ……………………………87
3.1. Kulisy realizacji filmu ………………………………………………………………………88
3.2. Recepcja Krzyżaków w czasach PRL i po 1989 roku ……………………………..89
3.3. Krzyżacy jako modelowy przykład antyniemieckiej propagandy …………….91
4. Faraon walczy z kapłanami …………………………………………………………………….95
4.1. Kulisy realizacji Faraona …………………………………………………………………..96
4.2. Recepcja Faraona w prasie ……………………………………………………………….99
4.3. Antyreligijny wymiar Faraona – analogie do czasów PRL,
Faraon jako traktat filozoficzno-polityczny ………………………………………. 104
5. Pierwsza połowa XIX wieku na ekranie PRL …………………………………………… 107
5.1. Tonacja polemiczna – dyskutujemy o Popiołach ………………………………… 108
5.2. Tonacja satyryczna – farsowe ujęcie postaci Napoleona ……………………. 121
5.3. Tonacja liryczna – podzwonne dla Romantycznych …………………………….. 124
6. Czy bronić czci Hrabiny Cosel?
Romans Hrabiny Cosel z telewizją ………………………………………………………….. 126
7. Trylogia Henryka Sienkiewicza na ekranie PRL –
problemy i kompromis …………………………………………………………………………. 129
7.1. Czy i jak ekranizować Sienkiewicza? –
problemy z warstwą sakralną Trylogii ……………………………………………… 129
7.2. Zatopiony Ford, czyli Aleksander Ford nie realizuje Potopu ……………….. 134
7.3. Jerzy Hoffman realizuje pierwszą część swej idée fixe –
Pan Wołodyjowski ………………………………………………………………………….. 142
8. Filmy historyczne adresowane do dzieci i młodzieży ……………………………….. 146
8.1. Historia żółtej ciżemki …………………………………………………………………….. 147
8.2. Dzieci muszą wiedzieć, że Panienka z okienka
mieszkała w polskim Gdańsku ………………………………………………………. 148
8.3. Pierścień księżnej Anny …………………………………………………………………… 149
9. Wnioski ………………………………………………………………………………………………. 150
10. Film historyczny lat sześćdziesiątych –
uwagi na temat estetyki i cech wyróżniających ……………………………………….. 151
Rozdział 3. Pomiędzy dawnymi a nowymi laty. Projekty filmowe
realizowane w okresie zmian na szczytach władzy PRL …………………………… 154
1. Zmiany w rozłożeniu akcentów polityki historycznej
na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ……………………………. 154
2. Bolesław Śmiały epigonem okresu gomułkowskiego ……………………………….. 155
2.1. Kulisy realizacji Bolesława Śmiałego ……………………………………………….. 155
2.2. Recepcja Bolesława Śmiałego w prasie ……………………………………………. 160
2.3. Ekranowa konstrukcja konfliktu o władzę – analogie do czasów PRL ……. 162
3. Świecki Mikołaj Kopernik buntuje się przeciw Kościołowi katolickiemu.
Casus Kopernika Ewy i Czesława Petelskich …………………………………………… 165
3.1. Kulisy realizacji Kopernika ……………………………………………………………… 165
3.2. Recepcja Kopernika w prasie ………………………………………………………….. 171
3.3. „Rzeczą ludzką jest dochodzić prawdy”, świeckiej prawdy ………………… 175
4. Gniazdo – filmowa opowieść o początkach państwa polskiego …………………. 180
4.1. Kulisy realizacji Gniazda ………………………………………………………………… 181
4.2. Recepcja Gniazda w prasie……………………………………………………………… 186
4.3. „Pierwsza Polska” Mieszka – „Druga Polska” Gierka ……………………….. 190
5. Wnioski ………………………………………………………………………………………………. 193
Rozdział 4. Dekada Gierka. Próby stworzenia nowej formuły kina historycznego … 195
1. Kontekst historyczny, polityka historyczna w czasach gierkowskich ………….. 195
2. Polskie kino historyczne lat siedemdziesiątych ………………………………………. 196
3. Idée fixe Jerzego Hoffmana część druga – 535 dni Potopu ………………………… 197
3.1. Kulisy realizacji Potopu ………………………………………………………………….. 197
3.2. Recepcja Potopu ……………………………………………………………………………. 198
3.3. Potop najlepszym filmem historycznym Polski Ludowej? ………………….. 200
4. Kazimierz „Edward Gierek” Wielki? Historyczny supergigant
Ewy i Czesława Petelskich wyśnionym snem władz PRL …………………………. 202
4.1. Kulisy realizacji Kazimierza Wielkiego ……………………………………………… 202
4.2. Recepcja Kazimierza Wielkiego – krytyczny odbiór filmu w prasie……….. 206
4.3. Kazimierz Wielki – nieudana historyczna parabola …………………………….. 210
5. Komunistyczna hagiografia rewolucyjna – Jarosław Dąbrowski …………………. 214
5.1. Kulisy realizacji Jarosława Dąbrowskiego …………………………………………. 214
5.2. Recepcja Jarosława Dąbrowskiego …………………………………………………… 217
5.3. Neosocrealizm filmowy na przykładzie Jarosława Dąbrowskiego ………… 218
6. Nieudane powstania – przykład Pasji Stanisława Różewicza ……………………. 220
6.1. Kulisy realizacji Pasji …………………………………………………………………….. 220
6.1. Recepcja Pasji ………………………………………………………………………………. 221
6.3. Estetyczne zwycięstwo Różewicza ………………………………………………….. 223
7. Historyczne żarty – o Ojcu królowej słów kilka ………………………………………… 224
8. Produkcje osobne z historią w tle ………………………………………………………….. 226
8.1. Gdzie Diabeł…? …………………………………………………………………………….. 226
8.2. Jam jest Janosik! ………………………………………………………………………….. 228
8.3. Warszawskie Zaczarowane podwórko ……………………………………………… 228
9. Polski film historyczny na tle przemian estetycznych zachodzących
w produkcji światowej w latach siedemdziesiątych XX wieku.
Uwagi na temat biografistyki filmowej …………………………………………………… 229
Rozdział 5. Ostatnia dekada PRL. Kino historyczne 1980–1989 …………………….. 233
1. Kontekst historyczny, polityka historyczna
w ostatniej dekadzie istnienia Polski Ludowej ………………………………………… 233
2. „Nie będziemy o różnicę wiar krwi przelewać…” – Klejnot wolnego sumienia … 235
3. Skomplikowana sprawa Dantona Andrzeja Wajdy ……………………………………. 238
4. Epitafium Polski jagiellońskiej ……………………………………………………………… 241
5. Sugestywny obraz powstania styczniowego – Wierna rzeka ………………………. 243
5.1. Kulisy realizacji Wiernej rzeki …………………………………………………………. 243
5.2. Recepcja Wiernej rzeki …………………………………………………………………… 244
5.3. Wierna rzeka ostatnim historycznym „półkownikiem” PRL ………………… 244
6. Historia w kostiumie. Produkcje popularno-historyczne
pierwszej połowy dekady ……………………………………………………………………… 247
7. Produkcje historyczne końca epoki Polski Ludowej …………………………………. 249
7.1. Desperacka rola Desperacji… …………………………………………………………. 249
7.2. Żelazna ręka w szlacheckiej Rzeczpospolitej …………………………………… 253
7.3. Napoleon Bonaparte – Jeniec Europy w ostatnich latach swego życia …. 253
7.4. Czarny wąwóz – opowieść o kłamstwie…………………………………………….. 255
7.5. Francois Villon – poeta spod szubienicy …………………………………………… 256
8. Produkcje osobne z historią w tle ………………………………………………………….. 257
8.1. Poetyckie filmy metafizyczne …………………………………………………………. 257
8.2. Alchemik – gatunkowa hybryda ………………………………………………………. 259
8.3. Lawa jako adaptacja arcydzieła dramatu romantycznego ………………….. 259
9. Wnioski ………………………………………………………………………………………………. 260
10. Film historyczny lat osiemdziesiątych –
uwagi na temat estetyki i cech wyróżniających ……………………………………….. 260
Zamiast zakończenia ………………………………………………………………………………. 262
Wkładka z ilustracjami ……………………………………………………………………………. 265
Literatura ………………………………………………………………………………………………. 277
Podziękowania ……………………………………………………………………………………….. 292
Indeks osób ……………………………………………………………………………………………. 294
Indeks filmów …………………………………………………………………………………………. 302

 

Opinie

Na razie nie ma opinii o produkcie.

Napisz pierwszą opinię o „Historia na ekranie Polski Ludowej”

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *